25 Ağustos 2025 pazartesi günü Hong Kong Borsasından milyonlarca yatırımcının uzun zamandır ‘ölmeyen candan ümit kesilmez’ ruh haliyle beklediği o kötü haber geldi..
Borsa yönetimi, Çin’ li Evergrande emlak şirketinin 340 milyar dolara varan borçlarını ödeyemeyeceğinin anlaşıldığını ve bu nedenle zaten bitkisel hayatta şirketin fişini çekme kararını verdiğini duyuruyordu…
Aslında Evergrande 2017’ den beri sıkıntıdaydı ancak Çin yönetimi ve Merkez Bankası farklı şirketlerden oluşan grubun yüklendiği projelerin tamamlanmama riski karşısında, konut sahibi olma umuduyla projelere temelden giren milyonlarca ailenin ve borcun döndürülmemesi halinde yaşanabilecek sarsıntının önüne geçmek için artık ‘zombi’ olarak tanımlanmaya başlanan şirketi yıllarca yüzdürmeye çalışmıştı…
Ancak patlayan pandemi ardından ağırlaşan sorunlar sonucu Evergrande 2021’ de kendisine para yatıran milyonlarca insanı ev sahibi yapmak bir yana milyarlarca dolar borçlandığı bankalara kredi faizlerini dahi yatırmakta güçlükler yaşamaya başladı ve temerrüde düşme olasılığı gittikçe güçlendi.
Sonrasında grup şirketlerinin işlem gördüğü New York ve Hong Kong gibi metropollerde iflas koruma gibi hukuki girişimler, yükü ağırlaştırma dışında hiçbir sonuç vermedi…
Evergrande’ ın 2009’ da başlayan ve on yıla yaklaşan nefes kesen büyüme macerasıyla 2010’ da bünyesine kattığı Guangzhou Futbol Kulübünün öyküsü benzer çizgide gelişip aynı acı sonla noktalandı…
Aslında örtülü devlet destekli küresel futbol arenasına çıkma girişimi yaklaşık on yıl başarıyla sürdürüldü…
Çin ÇKP yönetiminin ülkeyi dünya futbolunda da söz sahibi yapma çabalarının bir parçası olarak Evergrande’ ın Guangzhou kulübüne milyarlarca dolar aktarmasına göz yumulması bir yana, aksine desteklendi…
Çin futbol ekonomisi, 2010'lu yıllarda devlet başkanı Xi Jinping'in futbolu geliştirme iddiasıyla on yıl içinde büyük bir atılım başlatıyordu..
Ülke genelinde 50 bin futbol okulunun açılması hedeflenirken profesyonel alanda Evergrande Grubuna liderlik misyonu biçilmişti.
Evergrande’ te yüz milyarlarca dolara mal olacak vurguna giden yola çıkarken futbola yatırım yapmakta fedakarlıktan kaçınmadı..
2010 yılından itibaren adını Guangzhou FC’ nin önüne ekleten grup büyük ölçekli yatırımlar dikkatleri çekti. Yatırımlar, yüksek profilli oyuncuların transferleri, ünlü teknik direktörlerin işe alınması ve altyapı projeleri gibi alanlarda yoğunlaşırken kulübün o güne kadar yüklendiği tüm borçlarını kapatmak amacıyla önemli miktarda sermaye yatırdı.
Bununla da yetinilmedi. Başta Çin olmak üzere tüm dünyada ses getiren o dönemin en büyük transferleri yapıldı..
Örneğin kulüp, 2015’ te Brezilyalı oyuncu Paulinho’ yu 15 milyon dolar ödeyerek Tottenham'dan transfer ederken futbolcuya maç başına her hafta 100 bin dolar garantisi verilmişti.
Paulinho, porno yıldızıyla birliktelikten müşterek bahis skandalına varıncaya kadar Çin gündemini meşgul ederken 40 milyon dolar bonservis karşılığı 2017’ de Barcelona’ ya transfer oldu. 2019’da kiralık olarak yeniden eski takımına döndü. Bu kez Guangzhou Barcelona’ ya 42 milyon Euro (yaklaşık 50 milyon dolar) ödeyecekti…
Evergrande benzer astronomik transferi Kolombiyalı Jackson Martínez’ e 2016’da 42 milyon Euro ödeyerek yaptı. Ödenen para Çin Süper Liginin o güne kadar ki transfer rekoruydu.
Sadece futbolcularla da yetinilmedi. Marcello Lippi, Luiz Felipe Scolari ve Fabio Cannavaro gibi dünya çapında tanınmış teknik direktörlere yüksek maaşlar ödendi.
Evergrande, imparatorluğu ayakta tutan ekonomik varlıklar eriyip, temeller çatırdarken bile ÇKP yönetimi ve Başkan Xi’ nin gazabından kurtulmak için 2020 yılında 80 bin kişilik kapasitesiyle ülkenin en büyük stadyum inşaatına başladı, ancak beklenenden hızlı gelen ekonomik yıkım sonucu ayak sesleri duyulmaya başlanan iflas nedeniyle proje yarım kaldı...
Evergrande'nin Guangzhou FC’ ye yaptığı yatırımların kesin tablosu tam olarak bilinmese de toplamda yüz milyonlarca dolar seviyesinde olduğu tahmin edilmektedir, ancak kesin bir rakam vermek zor çünkü bu harcamalar transfer ücretleri, maaşlar, altyapı ve diğer operasyonel maliyetler gibi farklı kalemlerde dağılmıştır. Örneğin, sadece transfer harcamalarının bile on milyonlarca doları bulduğu biliniyor (Jackson Martínez için 43,65 milyon dolar gibi).
Evergrande’ ın zirvelerde dolaştığı günlerin aslında yıkıma giden yolculuğun başlangıcı olduğu kısa zamanda ortaya çıktı…
2021'de yaşanan mali kriz ve 2023'te iflas başvurusu, olduğu gibi kulübe yansıdı.
2022'de Evergrande Guangzhou FC ikinci lige düştü.
Ve acı son; 7 Ocak 2025 günü Çin’ de dünya futbol tarihine geçecek kadar önemli bir gelişme yaşandı…
Manşetlerde dolduran habere göre Çin’ e futbolu sevdiren ve ülke tarihinin en başarılı futbol kulübü Guangzhou FC, ödenmesi imkânsız ağır borçlar nedeniyle kulübün kapısına kilit vurulduğunu duyuruyordu…
Guangzhou futbol kulübünün havlu atmasına sebep kulübün sponsoru ve çılgın transferlerini yapmasını sağlayan en önemli belki de tek finansörü Çin’ in en büyük emlak şirketi Evergrande’ ın iflas sürecinde hızla sona yaklaşmasıydı…
Kendisi acınacak duruma düşen Evergrande kulübe kaynak aktaramayınca kulüp Çin Futbol Federasyonun şart koştuğu mali koşullarını yerine getiremedi ve Federasyon kulübü 2025 sezonunda maçlardan men ettiğini duyurdu…
Guangzhou Kulübü veda niyetine yaptığı dramatik açıklamada, "Önceki sezonlarda yaşanan ağır mali yükler nedeniyle kulüp olarak, borçlarımızın tamamını vadesinde ödeyemedik, ülkenin dört bir yanındaki tüm taraftarlarımızdan içtenlikle özür diliyor ve tüm taraftarlarımızın anlayışı ve affı beklentisiyle hepsine çok teşekkür ediyoruz." Denildi..
Çin Futbol Federasyonu ise taşıma suyla on yıl boyunca döndürülen değirmenin yıkıldığını şu ifadelerle duyurdu:
"Kulüpler ancak uzun vadeye odaklanarak, mali işleyişi sağlıklı bir durumda tutarak ve gençlere sabırla yatırım yaparak sağlam bir gelecek inşa edebilirler"