Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), 2025’in birinci çeyreğine ilişkin “İşsizlik ve İstihdamın Görünümü” başlıklı raporunu yayımladı. Rapor, resmi istatistiklerin dışında kalan işsizleri de hesaba katarak oluşturulan geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 28’e ulaştığını ortaya koydu. Bu oran, TÜİK’in açıkladığı yüzde 8,6’lık dar tanımlı işsizlik oranının yaklaşık 20 puan üzerinde.
İki İşsizlik Oranı Arasında 20 Puana Yakın Fark
DİSK-AR’ın verilerine göre, mevsim etkilerinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik bir önceki çeyreğe göre yüzde 8,6 ile sabit kaldı. Ancak geniş tanımlı işsizlik olarak ifade edilen âtıl işgücü oranı 1,4 puan artarak yüzde 28’e yükseldi. Bu artışla iki işsizlik oranı arasındaki fark 19,4 puana çıktı.
Geniş tanımlı işsizlik hesaplamasında yalnızca işsiz kalanlar değil, iş bulma ümidi olmayanlar, zamana bağlı eksik istihdamda çalışanlar ve iş aramayıp çalışmaya hazır olan bireyler de yer alıyor. Bu nedenle söz konusu oran, emek piyasasındaki gerçek tabloya daha yakın bir görünüm sunuyor.
Tam Zamanlı Kayıtlı İstihdamda Ciddi Açık
Raporda dikkat çeken bir diğer başlık ise istihdam oranları oldu. TÜİK, 2025’in birinci çeyreği için genel istihdam oranını yüzde 48,9 olarak açıklarken, DİSK-AR’ın hesapladığı kayıtlı tam zamanlı istihdam (KATİ) oranı yalnızca yüzde 33,8’de kaldı. Kadınlarda bu oran yüzde 19,7 ile oldukça düşük seyrederken, erkeklerde yüzde 48,1 olarak ölçüldü. Bu veriler, özellikle kadın istihdamının görünenden çok daha zayıf olduğunu ortaya koydu.
Kadınlar İşsizlikte Orantısız Şekilde Temsil Ediliyor
Kadınlar açısından iş gücü piyasasında yaşanan eşitsizlik, işsizlik oranlarında da açık şekilde gözleniyor. 2025 ilk çeyreğinde dar tanımlı kadın işsiz sayısı 1 milyon 345 bin olarak açıklanırken, geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 733 bine ulaştı. Kadınlarda geniş tanımlı işsizliğin bu kadar yüksek olmasının başlıca nedenleri arasında eksik istihdam, iş aramayan ama çalışmaya hazır olanlar ve zamana bağlı işsizlik gösterildi.
Gençlerde İşsizlik Derinleşiyor
Rapor, gençler arasında da işsizliğin ciddi boyutlara ulaştığını vurguladı. Türkiye’de 15-24 yaş grubundaki gençlerin dörtte biri ne eğitimde ne de istihdamda yer alıyor. Bu oran, Avrupa Birliği ortalamasının 2,4 katı düzeyinde. Gençlerde geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 37,5’e ulaşmış durumda. Aynı yaş grubunda erkeklerde bu oran yüzde 32 iken, genç kadınlarda yüzde 46,9’a kadar çıkıyor.
Özellikle 15-24 yaş grubundaki genç kadınlarda dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 22,1 olarak ölçüldü. Bu yaş grubundaki genç erkeklerde ise aynı oran yüzde 11,2 seviyesinde. Kadınlarda işsizlikteki bu yüksek oran, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin iş gücü piyasasına doğrudan yansıdığını gösteriyor.
