Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde meydana gelen ve çevre illerde de hissedilen 6,1 büyüklüğündeki deprem sonrası sosyal medyada hızla yayılan asılsız ve yanıltıcı bilgilerin önüne geçmek amacıyla Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi devreye girdi. Merkez, özellikle afet anlarında toplumda panik ve kaos yaratabilecek bilgi kirliliğine dikkat çekerek, deprem sonrası en sık karşılaşılan dezenformasyon türlerini ve bu tür yanlış bilgilere karşı alınması gereken önlemleri detaylı şekilde açıkladı.
En Yaygın Dezenformasyon Türleri ve Toplumda Yarattığı Etkiler
Deprem gibi afetlerde bilgi kirliliği, can ve mal kaybının yaşandığı hassas dönemlerde toplumun doğru yönlendirilmesini engelliyor, güven duygusunu zedeliyor ve müdahale süreçlerini aksatıyor. Dezenformasyonla Mücadele Merkezi’nin tespitlerine göre, en sık rastlanan yanıltıcı bilgi türleri şöyle sıralanıyor:
- Yanıltıcı Ölüm ve Hasar Bilgileri: Depremin yol açtığı can kaybı ve hasar miktarına dair abartılı ya da tamamen uydurma bilgiler sosyal medyada yayılabiliyor. Bu tür içerikler, gerçek durumu çarpıtarak halk arasında gereksiz panik ve korkuya yol açıyor. Merkez, bu tür iddialara kesinlikle itibar edilmemesi gerektiğini vurguluyor.
- Sahte Kurtarma Haberleri: Afet sonrası yürütülen kurtarma çalışmalarıyla ilgili sahte haberler veya manipüle edilmiş görüntüler dolaşıma sokuluyor. Bu durum, hem vatandaşların yanlış bilgilendirilmesine hem de kurtarma ekiplerinin çalışmalarının olumsuz etkilenmesine neden olabiliyor. Resmi açıklamalar dışındaki haberlerin doğruluğu sorgulanmalıdır.
- Yardım Engellemeleri ve Sahte Lojistik İddiaları: “Yardım ekiplerinin bölgeye alınmadığı” ya da “yardımların depolarda bekletildiği” yönündeki asılsız iddialar sosyal medyada hızla yayılabiliyor. Bu tür söylemler, halkın yardım süreçlerine olan güvenini sarsmakla kalmıyor, aynı zamanda yardım faaliyetlerinin etkin şekilde yürütülmesini zorlaştırıyor.
- Sahte Bağış Kampanyaları: Depremzedelere yardım amacıyla başlatıldığı iddia edilen fakat dolandırıcılık amaçlı olan sahte bağış kampanyaları, afet sonrası karşılaşılan ciddi tehlikeler arasında bulunuyor. Vatandaşların bağış yaparken yalnızca resmi ve güvenilir kanalları tercih etmeleri önemle tavsiye ediliyor.
- Manipüle Edilmiş Afet Görüntüleri: Başka afetlere ait ya da eski tarihli görüntülerin yeni depremle ilişkilendirilmesi kamuoyunu yanlış bilgilendiriyor ve gereksiz paniğe neden oluyor. Bu tür manipülasyonlara karşı dikkatli olunmalı.
- Ardışık Büyük Depremler İddiaları: “Birkaç büyük deprem daha olacak” gibi gerçekliği olmayan iddialar, toplumda korku ve endişeyi artırarak sağlıklı hazırlık yapılmasını engelliyor.
- Yanıltıcı “Hayatta Kalma” ve İlk Yardım Yöntemleri: Deprem sonrası zararları azaltma amacıyla paylaşılan ancak bilimsel temeli bulunmayan yöntemler, yanlış müdahalelere ve yeni risklerin ortaya çıkmasına yol açabiliyor.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan Önemli Öneriler
Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, afet dönemlerinde vatandaşların doğru ve güvenilir bilgiye erişebilmesi için şu önemli önerilerde bulundu:
- Teyit Edilmemiş Bilgilerin Paylaşılmaması: Deprem ve diğer afetlerle ilgili, resmi kaynaklar tarafından doğrulanmamış hiçbir bilgi sosyal medyada paylaşılmamalıdır. Bu, panik ve karmaşanın önüne geçilmesi açısından kritik önem taşımaktadır.
- Resmi Kurumların Açıklamalarına İtibar Edilmesi: Başta AFAD olmak üzere, ilgili bakanlıklar ve yerel yönetimlerin açıklamaları esas alınmalıdır. Yetkili kurumların duyuruları dışında çıkan haberler şüpheyle karşılanmalıdır.
- Sosyal Medya İçeriklerinin Dikkatle Değerlendirilmesi: Vatandaşlar, karşılaştıkları bilgilerin doğruluğunu sorgulamalı, şüpheli paylaşımlara itibar etmemelidir. Yanlış bilgiler yaymak, hem bireysel hem toplumsal zararlar doğurabilir.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, afet anlarında halkın bilgi kirliliğinden korunması ve doğru bilgiye hızlı erişimin sağlanması amacıyla tüm vatandaşları güvenilir kaynaklardan bilgi almaya ve sosyal medyada sorumlu davranmaya çağırdı.
