Türkiye’de yaklaşık 20 milyon öğrenci, 2024-2025 eğitim yılının ilk dönem karnelerini alarak yarıyıl tatiline başladı. Karne dönemi, öğrenciler kadar aileler için de heyecan ve stresin bir arada yaşandığı bir süreç olarak öne çıkıyor. Klinik Psikolog Selenay Yücel Keleş, bu dönemde çocuklara karşı tutumun büyük önem taşıdığını vurguladı.
Olumsuz Tepkiler Çocuğun Özgüvenini Zedeler
Keleş, “Beklenmeyen ya da istenmeyen karne notlarına karşı verilen olumsuz tepkiler, çocukların özgüvenini zedeleyebilir, kaygı düzeylerini artırabilir” diyerek ebeveynlere uyarıda bulundu. Karne sonuçlarının çocuğun kişiliğini ya da potansiyelini tam olarak yansıtmadığını belirten Keleş, “Bu sebeple karne sonuçları ne olursa olsun, çocuğa verilen tepki dikkatli, dengeli ve destekleyici olmalıdır” ifadelerini kullandı.
Her Çocuk Farklı Hızda Gelişir
Keleş, çocukların bireysel farklılıklarının göz önünde bulundurulmasının gerekliliğine dikkat çekti:
“Bazı çocuklar bazı derslerde zorlanabilirken, diğerlerinde çok daha başarılı olabilir. Karnelere sadece notlar açısından bakmak, çocuğun gelişim sürecini ve yeteneklerini göz ardı etmek olur.” Bu nedenle zayıf karne alan çocuklara yapıcı ve anlayışlı yaklaşılması gerektiğini vurguladı.
Eleştirmek Yerine Destekleyici İletişim Kurun
Psikolog Keleş, ebeveynlere şu önerilerde bulundu:
“Çocuğunuzla karne hakkında konuşurken yargılayıcı bir dil kullanmaktan kaçının. Sakin ve anlayışlı bir şekilde duygularını ifade etmesine olanak tanıyın. 'Bu notu neden aldın?' gibi suçlayıcı sorular yerine, 'Sence bu derslerde ne gibi zorluklar yaşadın?' veya 'Sana nasıl yardımcı olabilirim?' gibi destekleyici sorular sormalısınız.” Böylece çocuklar kendilerini daha rahat ifade edebilir, suçluluk duygusu ve özgüven kaybı önlenebilir.
Zayıf Notları Başarısızlık Olarak Görmeyin
Keleş, çocuklarla birlikte gelecek dönem için ulaşılabilir hedefler koymanın önemini belirtti:
“Zayıf notları başarısızlık değil, gelişim fırsatı olarak değerlendirin. Her başarısızlık, öğrenme sürecinin bir parçasıdır. Bu yaklaşım çocuğun motivasyonunu artırır ve sorumluluk alma becerisini geliştirir.”
Başarılı Çocuklara Ödül Vermek Motivasyonu Düşürebilir
Başarılı karne getiren çocuklara ödül verilmesinin uzun vadede içsel motivasyonu azaltabileceğine dikkat çeken Keleş, “Ödül beklentisiyle motive olan çocuklar, sadece ödül almak için çaba gösterebilir. Ödül yerine çocuğun emeğini ve çabasını takdir etmek daha sağlıklıdır” dedi. Ayrıca, birlikte kaliteli zaman geçirmek ve sevgi göstermek ödülden daha anlamlıdır.
Ebeveynlerin Rolü: Koşulsuz Sevgi ve Destek
Keleş son olarak şunları söyledi:
“Karne, çocuğun sadece bir dönemlik akademik performansını gösteren bir araçtır. Ebeveynlerin görevi, çocuklarını koşulsuz sevmek, desteklemek ve onlara güvenmektir. Eleştirmek yerine dinlemek, suçlamak yerine yol arkadaşı olmak, sağlıklı gelişimin temelidir.”
Her çocuğun farklı ilgi ve öğrenme biçimleri olduğunu hatırlatan Keleş, sevgi ve sabırla yürütülen destek sürecinin, güvenli ve başarılı bireyler yetiştirmede temel olduğunu vurguladı.
