“Kaldırımlar Şairi”nden Bir İdeoloğa
Necip Fazıl Kısakürek, 26 Mayıs 1904’te İstanbul’da doğdu, 25 Mayıs 1983’te yine İstanbul’da hayata veda etti. Türkiye edebiyatında derin izler bırakan bir şair ve oyun yazarı olmanın yanı sıra, aynı zamanda tartışmalı bir fikir adamı ve İslamcı ideolog olarak anıldı. Genç yaşlarda kaleme aldığı “Kaldırımlar” şiiriyle tanındı, bu şiiriyle birlikte “Kaldırımlar Şairi” unvanını aldı. Ancak onu yalnızca bir edebiyatçı olarak tanımlamak, hayatının büyük kısmını adadığı siyasi ve ideolojik mücadelesini göz ardı etmek olur.
Abdülhakîm Arvâsî ile Değişen Hayat
1934 yılı, Necip Fazıl’ın hayatında bir kırılma noktasıydı. Nakşibendî şeyhi Abdülhakîm Arvâsî ile tanışması, onu tasavvufa yöneltti ve fikir dünyasında köklü değişimlere yol açtı. Bu dönüşüm, sadece kişisel değil; aynı zamanda Türkiye’deki İslamcı hareketler için de bir mihenk taşı oldu. 1943-1978 yılları arasında yayımladığı “Büyük Doğu” dergisi, onun bu ideolojik mücadeleyi kamuoyuna taşıma aracıydı. Bu dergiyle birlikte Büyük Doğu Hareketi’nin de kurucusu ve lideri haline geldi.
Siyasi Dönüşümler ve Polemikler
Hayatı boyunca pek çok siyasi kesimle temas kuran Necip Fazıl, gençliğinde CHP yanlısı bir çizgideyken, sonraki yıllarda Demokrat Parti’ye, Milli Nizam Partisi’ne ve Milliyetçi Hareket Partisi’ne destek verdi. Ancak bu destekler kalıcı olmadı. Demokrat Parti’den aldığı örtülü ödenek iddiaları ve kumarhanede yakalanma olayı büyük tartışmalara yol açtı. 1952’de Malatya'da gazeteci Ahmet Emin Yalman’a düzenlenen suikast girişiminde azmettirici olmakla suçlandı, tutuklandı ama beraat etti.
Edebi ve Fikri Miras
Necip Fazıl, 60 yıla yakın süren yazarlık hayatında şiir, tiyatro, deneme ve fikir kitapları başta olmak üzere 100’ün üzerinde eser kaleme aldı. “Çile”, “Bir Adam Yaratmak”, “Tohum”, “Reis Bey” ve “İdeolocya Örgüsü” gibi eserleri, edebiyat ve düşünce dünyasında klasikleşti. Özellikle “İman ve İslam Atlası” gibi kitapları, İslami çevrelerde hâlâ okunmaya devam ediyor.
Devletle Gelgitli İlişkiler
Hayatında çok sayıda kez tutuklandı, mahkûm edildi. Özellikle 1960 sonrası dönemde yazdığı yazılar nedeniyle Atatürk’e hakaret suçlamasıyla yargılandı ve hüküm giydi. Buna karşın 1980 yılında Türk Edebiyat Vakfı tarafından “Şairler Sultanı” unvanıyla onurlandırıldı.
Vasiyeti ve Anma
Necip Fazıl, cenazesinde çelenk ya da bando istemediğini vasiyetinde açıkça ifade etti. Mezar taşı da gösterişten uzak, sade bir kitabe taşır. “Son günüm olmasın çelengim top arabam, beni alıp götürsün tam dört inanmış adam” dizeleriyle şiirleştirdiği vasiyeti, onu takip eden çevrelerce kutsal bir metin gibi kabul edildi.
Necip Fazıl Kısakürek, edebiyat ve fikir dünyasına kazandırdığı çok sayıda eseriyle iz bırakmıştır. Şiir, tiyatro, hikâye, deneme, düşünce ve polemik yazılarının yanı sıra tarih ve tasavvuf alanında da kalem oynatmıştır. Eserleri dönemine damga vurmuş, bazıları ise hâlâ çeşitli çevrelerce okunmaya devam etmektedir.
Şiir Kitapları:
Örümcek Ağı (1925), Kaldırımlar (1928), Ben ve Ötesi (1932), Sonsuzluk Kervanı (1955), Çile (1939-1974 arasında çeşitli baskılarla)
Tiyatro Oyunları:
Tohum (1935), Bir Adam Yaratmak (1937), Sabır Taşı (1940), Para (1942), Reis Bey (1964), Nam-ı Diğer Parmaksız Salih (1965)
Hikâye ve Romanlar:
Birkaç Hikâye Birkaç Tahlil (1933), Ruh Burkuntularından Hikâyeler (1965), Hikâyelerim (1970), Senaryo Romanları (1972)
Fikir ve Deneme Eserleri:
İdeolocya Örgüsü (1968), İman ve Aksiyon (1964), Türkiye’nin Manzarası (1968), Batı Tefekkürü ve İslam Tasavvufu (1982), İman ve İslam Atlası (1981)
Tarihsel ve Polemik İçerikli Kitaplar:
Ulu Hakan II. Abdülhamid Han (1965), Vatan Haini Değil, Vatan Dostu Sultan Vahidüddin (1968), Benim Gözümde Menderes (1970), Sosyalizm, Komünizm ve İnsanlık (1969), Doğru Yolun Sapık Kolları (1978)
Otobiyografik ve Hatıra Eserleri:
O ve Ben (1974), Babıâli (1975), Cinnet Mustatili – Yılanlı Kuyudan (1955), Kafa Kağıdı (1984), Maskenizi Yırtıyorum (1953)
Dergi Serileri ve Diğer Yayınlar:
Rapor serisi (1976–1980 arası 13 sayı), Büyük Doğu Dergisi (1943–1978 arasında 512 sayı), Raporlar, Hitabeler, Müdafaalarım, Çerçeve serileri
Eserlerinin büyük kısmı ölümünden sonra da yayımlanmaya devam etmiş; arşivler, hatıralar, başmakaleler ve polemik yazıları ayrı kitaplar halinde okuyucuya sunulmuştur.
