Adalet Bakanlığı, sigorta tazminat davalarında arabuluculuk uygulamasını kapsamlı şekilde genişletme kararı aldı. Yeni düzenleme, sigorta uyuşmazlıklarının daha hızlı, düzenli ve etkin bir şekilde çözülmesini hedefliyor. Bakanlık, bu adım ile tahkim süreçlerinde dosya sayısını azaltarak, kalan davalarda daha nitelikli yargılama yapılmasını sağlamayı planlıyor. Süreçte tarafların haklarının korunması ise öncelikli hedeflerden biri olarak öne çıkıyor.
Zorunlu Arabuluculuk Artık Tahkim İçin de Geçerli
Hazırlanan taslak ile Sigortacılık Kanunu’nun 30. maddesine eklenmesi planlanan yeni hüküm, sigorta tazminat davalarında arabuluculuk uygulamasını zorunlu hale getiriyor. Buna göre, taraflar anlaşmazlığı önce bir arabulucuda çözmeye çalışmadan doğrudan Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurursa, bu başvurular usulsüz sayılacak ve doğrudan reddedilecek. Bu adım, tahkim sürecine doğrudan başvuran dosyaların azalmasını sağlayarak komisyonun iş yükünü hafifletecek.
Yeni Sistemin Ayrıntıları
Arabuluculukta çözülen dosyalar sayesinde tahkime giden dava sayısı azalacak ve kalan dosyalarda daha verimli yargılama yapılacak. Sigorta şirketleri açısından bu uygulama yaklaşık 4 milyar liralık tasarruf sağlayacak ve tüketicilere ek maliyet yüklemeyecek.
Arabuluculuk süreci maksimum 28 günle sınırlı tutulacak, böylece tahkim sürecine eklenen zamanın uzaması minimum seviyede kalacak. Yetkililer, bu süreçte uyuşmazlıkların yaklaşık yarısının arabuluculuk aşamasında çözümlenmesini hedefliyor.
Taraflar sürecin her aşamasında hesap yapabilir; çoğunlukla avukatlar tarafından temsil ediliyorlar. Sigorta avukatları ise bilirkişi olarak hesaplamalara katkı sağlıyor. Bu nedenle hak kaybı riski bulunmuyor. Bugüne kadar sigorta hukukunda görülen yaklaşık 200 bin ihtiyari arabuluculuk dosyasında da uzlaşmalar sorunsuz şekilde sonuçlanmış durumda. Türkiye genelinde görev yapan 49 bin arabulucu bulunuyor. İstanbul Tahkim Merkezi de arabuluculuk-tahkim alanında çeşitli projeler yürütüyor.
Uzmanlardan Eleştiriler ve Ek Maliyet Uyarısı
Buna karşın, Sigorta Tahkim Komisyonu İtiraz Hakemleri ve bazı sektör temsilcileri düzenlemeye itiraz ediyor. Mevcut durumda uyuşmazlıklar ortalama 3 ila 6 ayda sonuçlanıyor. Arabuluculuk aşamasının eklenmesiyle bu sürenin 8 ila 11 aya çıkabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, bu durumun vatandaşların hak arama sürelerini uzatacağını ve ek maliyetler doğurabileceğini vurguluyor.
Avrupa Birliği daha önce Sigorta Tahkim Komisyonu’nu “örnek model” olarak göstermişti. Hukukçular, yeni düzenlemenin komisyonun hız ve etkinlik avantajını gölgeleyebileceğini ifade ediyor.
Mağdurlar Açısından Riskler
Türkiye’de yılda yaklaşık 600 bin başvuru sigorta uyuşmazlıkları kapsamında yapılıyor. Yeni sistemle amaç, mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve tarafları masada uzlaştırmak. Ancak özellikle trafik kazaları ve destekten yoksun kalma tazminatlarında, arabuluculuk aşamasının zorunlu hale gelmesi mağdurlar açısından bazı riskler oluşturabilir. Uzmanlar, tazminat miktarlarının bilirkişi hesaplamaları yapılmadan netleşmediğini ve bu nedenle arabuluculuk görüşmelerinde zarar görenlerin sigorta şirketlerinin teklif ettiği düşük rakamlara razı kalma ihtimali olabileceğini belirtiyor.
Yeni Sistem Nasıl İşleyecek?
- Sigortalılar, sigorta şirketine başvuru yapacak ve 15 gün bekleyecek.
- Bu sürenin sonunda zorunlu arabuluculuk süreci başlayacak.
- Masraflar öncelikle sigorta şirketi tarafından karşılanacak.
- Tahkim sonucunda sigortalı haksız çıkarsa, bu bedel sigortalıya yansıtılacak.
- Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa dosya Sigorta Tahkim Komisyonu’na aktarılacak ve tahkim süreci başlatılacak.
Yeni düzenleme, hem sigorta şirketleri hem de tüketiciler açısından önemli bir adım olarak görülüyor. Ancak uygulamada sürenin uzaması ve mağdurların haklarını tam anlamıyla savunamama riski tartışmaları da beraberinde getiriyor.
