www.imecegazetesi.com
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı 2023 ve 2024 Kütüphane İstatistikleri, ülkedeki bilgiye erişim alışkanlıklarında önemli bir dönüşümü gözler önüne serdi. 2023 yılında Türkiye genelinde toplam 48 bin 733 olan kütüphane sayısı, 2024’te 44 bin 829’a geriledi. Bu düşüşte en büyük pay, örgün ve yaygın eğitim kurumlarına ait kütüphanelerde yaşanan kapanmalara ait. Buna karşın üniversite ve halk kütüphanelerinde dijitalleşme ve içerik genişlemesi dikkat çekici şekilde sürdü.
Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi, Millî Kütüphane, üniversite ve halk kütüphaneleri gibi merkezi kurumlar ise kullanıcı erişimini dijital içeriklerle zenginleştirerek bilgiye ulaşımın sürekliliğini sağlamaya devam etti.
Kitap Sayısı 117 Milyonu Aştı, E-Kaynaklar Öne Çıktı
2024 itibarıyla Türkiye genelindeki kütüphanelerde toplam kitap sayısı 117 milyon 172 bin 954’e ulaştı. En yüksek artış, %3,2 ile Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi’nde kaydedildi. Millî Kütüphane %8,3, üniversite kütüphaneleri %3,5, halk kütüphaneleri ise %3,6 oranında büyüme gösterdi.
Ancak örgün ve yaygın eğitim kurumlarının kitap sayısı %5,4 oranında azaldı. Bu durum, okullarda kütüphane hizmetlerinin geriye gittiğine işaret ediyor.
Üniversite kütüphanelerinde elektronik kitap sayısı %6 artarak 125 milyon 428 bin 957’ye ulaştı. Bilgiye dijital erişimi önceleyen bu eğilim, üniversitelerin kaynak yönetim stratejilerini yeniden tanımladığını gösteriyor. Aynı dönemde kitap dışı materyal sayısı %4,1 azalarak 1 milyon 594 bin 486 oldu.
Halk Kütüphanelerinde Rekor Ziyaretçi Sayısı
2023’te 33 milyon 561 bin 919 olan halk kütüphanelerinden yararlanan kişi sayısı, 2024’te %15,4’lük artışla 38 milyon 737 bin 705’e yükseldi. Kayıtlı üye sayısı da %8,6 artış göstererek 6 milyon 726 bin 993 oldu.
Bu veriler, halk kütüphanelerinin yalnızca kitap erişim noktası olmaktan çıkıp, kültürel, sosyal ve eğitimsel faaliyetlerin merkezi haline geldiğini açıkça ortaya koyuyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın uygulamaya aldığı “yaşayan kütüphane” modeli, bu dönüşümün temel dayanaklarından biri olarak öne çıkıyor.
Akademik Yayınlar Zirvede, Yayıncılıkta Gerileme Var
2024 yılında ISBN numarasıyla yayımlanan materyal sayısı %6,5 azalarak 92 bin 595 olarak açıklandı. Bu yayınların 73 bin 482’si kitaplardan oluştu. Yayınların %21,4’ü akademik, %21,3’ü yetişkin kurgu, %19,4’ü ise eğitim alanında üretildi.
2023 yılında ise toplam 99 bin 25 materyal yayımlanmış, bunlardan 71 bin 200’ü kitap olarak kayda geçmişti. Düşüşteki temel etkenler arasında artan maliyetler, kâğıt fiyatlarındaki dalgalanma ve dijital içeriklere yönelim gösteriliyor.
Mersin’de Kütüphaneler Dijitalleşme ve Kültürel Canlanmayla Öne Çıkıyor
Mersin, hem akademik hem de kamusal kütüphaneleriyle dijital dönüşüm sürecinde öne çıkan şehirlerden biri oldu. Mersin Üniversitesi Kütüphanesi; 87 bin basılı kitap, 4,5 milyonu aşkın e-kitap ve 1.754 elektronik dergi aboneliği ile bölgenin en kapsamlı akademik bilgi merkezlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Üniversite ayrıca 2024 yılında Çukurova ve Kahramanmaraş Sütçü İmam üniversiteleriyle imzaladığı kaynak paylaşım protokolleri sayesinde dijital erişim ağını genişletti.
Öte yandan Mezitli, Yenişehir ve Tarsus gibi ilçelerdeki halk kütüphaneleri; düzenledikleri çocuk atölyeleri, kitap kulüpleri ve kültürel etkinliklerle sosyalleşmenin yeni adresleri haline gelmeye başladı. Mersin merkezli yayınevleri de özellikle kent tarihi, çocuk kitapları ve edebi eserlerle yerel kültür üretimine katkı sunarak kentin kültürel dinamizmini canlı tutuyor.
