Avrupa Birliği, 2025 yılı itibarıyla Spirotetramat adlı tarım ilacını çevre ve insan sağlığına verdiği zararlar nedeniyle yasakladı. Arılar üzerinde yüksek toksisiteye sahip olduğu bilinen bu aktif madde, endokrin bozucu etkileri nedeniyle de riskli kabul ediliyor. Buna rağmen Türkiye’de Spirotetramat içeren ürünler son yıllarda peş peşe ruhsat aldı. Bu durum, özellikle tarımın kalbi olan Mersin’de endişeleri artırıyor.
Mersin’de sebzelerde kullanım kaydı var
Mersin, Türkiye’nin yaş sebze ve meyve üretiminde en önemli merkezlerden biri. Bölgedeki saha araştırmalarında, Spirotetramat içeren “Movento SC 100” isimli ilacın özellikle marul üretiminde yaprak biti zararlısına karşı kullanıldığı kaydedildi. Yani Avrupa’da yasaklı olan bir ilaç, Mersin’de sofralarımıza gelen ürünlerde hâlâ devrede.
Uzmanlar, sebzelerde pestisit kalıntısı riskinin yalnızca iç piyasada değil, ihracat pazarlarında da ciddi sorun yaratabileceğini vurguluyor.
Turunçgil üretiminde büyük risk
Mersin’in en büyük tarımsal ihracat kalemi turunçgil. Özellikle limon ve mandalina bahçelerinde zararlılarla mücadelede farklı insektisitler denense de, Spirotetramat alternatifler arasında yer alıyor. Henüz turunçgilde doğrudan kayıtlı kullanım belgeleri sınırlı olsa da, sahadaki üreticilerin yasaklı maddeyi tercih etme ihtimali göz ardı edilmiyor.
Bu durum, 500 milyon doları aşan Mersin merkezli turunçgil ihracatı için ciddi bir risk. Avrupa pazarına bağımlı olan Türkiye, yasaklı pestisit kullanımı nedeniyle kapıların kapanması tehlikesiyle karşı karşıya.
Türkiye’nin tarım politikaları çelişiyor
Türkiye, bir yandan Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında pestisit kullanımını azaltacağına dair taahhütlerde bulunurken, diğer yandan AB’de yasaklanan aktif maddelere ruhsat vermeyi sürdürüyor. 2021’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi “sürdürülebilir tarım” hedefini ortaya koysa da, Spirotetramat gibi yasaklı maddelerin kullanımda olması bu hedefleri gölgede bırakıyor.
Bu tablo, hem tüketici sağlığı hem de uluslararası ticaret açısından büyük soru işaretleri yaratıyor.
Tüketici için ne anlama geliyor?
Mersin’de üretilen sebze ve meyvelerde Spirotetramat kalıntısı bulunması, tüketicinin sofrasına kadar ulaşabilecek bir risk demek. Arılar için ölümcül, insan sağlığı için potansiyel tehdit kabul edilen bu pestisit, gıda güvenliği konusunda en kritik tartışmalardan biri haline gelmiş durumda.
Uzmanlar, “Türkiye’nin ihracat pazarlarını kaybetmemesi ve halk sağlığını koruması için AB ile uyumlu bir pestisit politikası geliştirmesi artık zorunlu” görüşünü paylaşıyor.
Sofralara gizli tehlike
Avrupa’da yasaklanan bir tarım ilacının, Mersin gibi üretim merkezi bir bölgede hâlâ kullanılabiliyor olması dikkat çekiyor. Tarım politikalarının sürdürülebilirlik ve gıda güvenliğiyle uyumlu hale getirilmemesi halinde, hem tüketici sağlığı hem de ihracat gelirleri ciddi tehdit altında.