Antalya’nın turistik ilçesi Kemer’de yaz sezonunun başlamasıyla birlikte pazarlarda dikkat çeken bir uygulama ortaya çıktı. İlçedeki bazı tezgahlarda meyve ve sebze fiyatlarının Amerikan doları ($) cinsinden yazıldığı görüldü. Yerli halk ve uzmanlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi para birimi Türk Lirası olmasına rağmen dövizle yapılan fiyatlandırmanın hem hukuki hem de ekonomik açıdan sakıncalı olduğuna dikkat çekiyor.
Turizm Yoğunluğu Fiyatlandırmayı Etkiliyor
Yaz aylarında binlerce yerli ve yabancı turistin akın ettiği Kemer’de, dövizle fiyatlandırmanın artmasının temel gerekçesi olarak bölge ekonomisinin turizme bağlılığı gösteriliyor. Esnaf, yabancı turistlerin alışverişini kolaylaştırmak amacıyla fiyatları dolar cinsinden belirlediklerini savunurken, uygulamanın yerli halkın alım gücünü olumsuz etkilediği belirtiliyor.
Ekonomistler, döviz bazlı fiyatlandırmanın enflasyonist baskıları artırabileceği ve gelir dağılımı adaletsizliğine yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Turistlerin döviz üzerinden yaptığı harcamaların fiyatların yukarı yönlü hareket etmesine sebep olduğu, bu durumun da bölgede yaşayan vatandaşlar için temel tüketim maddelerine erişimi zorlaştırdığı ifade ediliyor.
Benzer uygulamalar daha önce Bodrum, Marmaris ve Çeşme gibi turistik bölgelerde de görülmüş, döviz cinsinden fiyat etiketleri yerel ve ulusal basında tartışma konusu olmuştu. Ticaret Bakanlığı, 2018 yılında yürürlüğe giren düzenlemeler kapsamında, Türkiye sınırları içerisinde yapılacak ticari işlemlerde fiyatların Türk Lirası cinsinden gösterilmesi gerektiğini açıklamış ve dövizle fiyatlandırmaya karşı çeşitli denetimler başlatmıştı. Ancak, özellikle turizm sezonunda denetimlerin yetersiz kalması, bu uygulamaların devam etmesine zemin hazırlıyor.
Yasal Düzenlemeler Ne Diyor?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ilgili düzenlemesine göre, Türkiye sınırları içinde yapılan tüm ticari sözleşmeler ve işlemlerde Türk Lirası kullanılması zorunlu. Dövizle etiketleme ve satış, yasal mevzuata aykırı olmasına rağmen, turist yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde zaman zaman göz ardı edilebiliyor. Ticaret Bakanlığı yetkilileri, yalnızca Türk Lirası cinsinden fiyat etiketi kullanımının zorunlu olduğuna ve aksi uygulamaların idari para cezası ile karşılaşabileceğine dikkat çekiyor.
Yerel Halk Endişeli
Kemer’de yaşayan vatandaşlar, dövizle fiyatlandırmanın gündelik yaşamı zorlaştırdığını ve pazar alışverişinin yerel halk için erişilmez hale geldiğini ifade ediyor. Pazara alışveriş için gelen bir ilçe sakini, "Kendi ülkemizde yabancı gibi hissetmeye başladık. Dolarla etiket görmek moral bozuyor, fiyatlar zaten yüksek, bir de döviz etkisiyle ulaşılmaz hale geliyor," sözleriyle tepkisini dile getirdi.
Pazar esnafı ise uygulamanın turist taleplerine cevap verme amacı taşıdığını savunuyor. Bir satıcı, "Turistlerin büyük bölümü döviz taşıyor, onlar için alışverişi kolaylaştırmak istiyoruz. Ancak yerli müşterilerimizden tepki alıyoruz," ifadelerini kullandı.
Uzmanlar ise dövizle fiyatlandırmanın kısa vadeli kazanç sağlasa da uzun vadede yerel ekonomide dengesizlik yaratabileceği ve yerli tüketicinin mağduriyetine yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Denetimlerin artırılması ve yasal düzenlemelerin etkin şekilde uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
