CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’de patates üreticileriyle bir araya gelerek yaşanan sorunları yerinde inceledi. Altunhisar ilçesinde yazlık patates hasadının devam ettiği dönemde üreticilerden gelen yoğun şikayetleri dinleyen Gürer, sadece Niğde değil, Nevşehir, Kayseri, Yozgat, Aksaray, Kırşehir ve Sivas gibi çevre illerden de üreticilerin kendisini arayarak, “Ortada kaldık. İktidar sesimizi ne zaman duyacak? Bittik.” diye dert yandıklarını aktardı.
Üreticiler İki Yıldır Ürettiği Ürünü Satamıyor, Bu Yıl Durum Daha Kritik
Ömer Fethi Gürer, üreticilerin özellikle son iki yıldır patates üretiminden para kazanamadığını ve bu yıl durumun bıçak kemiğe dayandığını ifade etti. Görüşmeler sırasında üreticiler, “Bu yıl da üretim maliyetlerinin altında fiyatlarla ürün satmaya çalışıyoruz. Hatta seçerek birinci kalite patates bile maliyetin çok altında alıcı buluyor. Ürünün yarısı tarlada kalıyor. Üretici çaresiz, zarar büyük.” diye dert yandı.
Altunhisar ilçesinden patates üreticisi Recep Derinöz, yaşadıkları zorlukları şöyle anlattı: “Tarlada patatesler serili duruyor, ancak alan yok. Kamyonlar çıktı gitti, geriye kalan ürün tarlada kaldı. Alıcılar ise 3 aylık, 5 aylık çek teklif ediyor. Henüz hiç para alabilmiş değiliz. Sezon bitmek üzere ama ürünün önemli bir kısmı hala tarlada.”
Yazlık Patates Sürülmek Zorunda, Yoksa Ürün Kurtlanacak
Derinöz, ürünlerini kurtarmak için sınırlı zamanları olduğunu belirtti: “Bu yazlık patatesi sürmek zorundayız, başka çare kalmadı. Eğer önümüzdeki hafta içinde sökemezsek ürün kurtlanmaya başlayacak. Kurtlanan ürün zaten satılmaz, kimse almaz. Eğer alıcı olsaydı, biz çoktan ürünü söküp satardık. Zaman daralıyor, ya şimdi satacağız ya da ürün tamamen çöp olacak.”
Spekülasyonlar ve Plansız Üretim Üreticiyi Tuzağa Düşürdü
Gürer’in “Bu yıl patatesin para etmemesinin sebebi ne olabilir?” sorusuna üretici Derinöz, spekülasyonlara dikkat çekti: “Bazı bölgelerde üreticiler depolara malını çekti, stok yaptı. Şimdi depolardan ürün büyük şehirler İstanbul gibi yerlere sevk ediliyor. Ürün çok ama alıcı yok. Ben 15 yıldır patates üreticisiyim, geçen yıl kötüydü ama satabiliyorduk. Bu yıl durum çok daha kötü. Mal çok ama para yok.”
Altunhisar’daki üretim yoğunluğuna da değinen Derinöz, “Köyümüzde 200 hane var. Bunların 30’u patates ekmiyor, geri kalanlar ise 10 dekar ile 100 dekar arasında değişen alanlarda patates ekiyor. Bu iş burada yaygın.” dedi.
Ürün Hayvan Yemi Olarak Dahi Değerlendirilemiyor, Tarlada Çöpe Dönüyor
Derinöz, yaşanan tabloyu şu sözlerle özetledi: “İki saat sonra tarlaya gitsek patatesler yenmez hale geliyor. Güneşi görünce ürün bozuluyor. Kamyonlar gece yarısından sabaha kadar tarlada mal topluyor, ama kalan ürünün hali kötü. Hayvan yemine bile gitmiyor. Burada büyükbaş hayvan yok, küçükbaş hayvan da dağda, ovaya inemiyor. Bu kalanlar toprağa sürülmek zorunda kalacak. Vatandaş gelip toplasa kimse itiraz etmez ama çoğunun imkânı yok, arabası yok ya da yaşlı, gelemez. Bu yüzden ürün tarlada kalıyor.”
Üretim Planlamasının Olmayışı Mağduriyeti Derinleştiriyor
CHP’li Gürer, yaşanan mağduriyetin temelinde tarımda üretim planlamasının olmamasının yattığını vurguladı: “Patates fiyatları geçen yılın çok altında seyrediyor. Ürün tarlada kaldığı için çoğu zaman çöp oluyor. Türkiye’de üretim planlaması yok. Patatesin en iyi yetiştiği yer Niğde’dir, Niğde’ye ekilecek. Ama 49 ilin her yerinde patates ekiyoruz, bu da sorun yaratıyor.”
Gürer, bölgesel üretim planlamasının zorunluluğuna dikkat çekerek, “Toplumda patates üretiminin artması sorunu büyüttü algısı var. Geçen yıl 6.5 milyon ton üretim yapılmış, Niğde ise 1 milyon ton ile ilk sırada yer alıyor. 1999 yılında da patates üretimi aynı seviyedeydi ancak o zaman nüfus çok daha azdı. Tüketim alışkanlıkları değişti. Eskiden her evde haftada üç kez patates yemeği yapılırken, şimdi patates yemek olmaktan çıktı. Daha çok kumpir, kızartma gibi tüketimler var ve o da üreticinin tarladaki kilosu ile satılan patates sayısı arasında büyük fark oluşturuyor.” dedi.
İşçiler de Durumdan Memnun Değil, Yevmiyeleri Düşüyor
Ömer Fethi Gürer, Kayseri, Yozgat, Sivas, Aksaray, Nevşehir ve Niğde’de yazlık patates hasadının devam ettiğini, ancak sahadaki durumun üreticiler kadar tarım işçilerini de olumsuz etkilediğini söyledi. “Tarladaki ürünün yarısı toplanamıyor. İşçiler sabah gelip topladıkları ürünü maliyetlerin altında fiyata satmak zorunda kalıyor. Çiftçiler zarar edince tepki gösteriyor, işçilerin yevmiyeleri de düşüyor. İşçiler işsiz kalmamak için geçen yılki ücretle çalışmak zorunda kalıyorlar.” ifadelerini kullandı.
