Türkiye Bankalar Birliği (TBB) verilerine göre, bankaların kullandırdığı toplam kredi hacmi geçen yıl 15,6 trilyon TL’ye ulaştı. Bu rakam, bir önceki yıla göre yüzde 37,7’lik artışa işaret ediyor.
Ekonomik sıkışma, kredi talebini patlattı
Ekonomi yönetiminin 2021 sonunda faiz politikasında yön değiştirmesiyle başlayan dalgalı süreç, kredi ve mevduat hacimlerini doğrudan etkiledi. 2020 yılında 3,4 trilyon TL olan toplam kredi hacmi, 2021’de 4,7 trilyon TL’ye, 2022’de 7,2 trilyon TL’ye ve 2023’te 11,2 trilyon TL’ye yükselmişti. 2024 yılı ise bu hızlı artışın en keskin yaşandığı dönem oldu.
TBB'nin “İllere Göre Kredi ve Mevduat” raporuna göre, ihtisas dışı krediler 2024’te yüzde 38,2 oranında artarak 14,3 trilyon TL’ye ulaştı. Uzmanlık gerektiren alanlara yönelik verilen ihtisas kredileri ise yüzde 46 artış göstererek 1,2 trilyon TL oldu.
Tarım kredileri ilk sırada
İhtisas kredileri içinde en büyük payı tarım aldı. Tarım sektörüne 2024 yılında toplam 835,2 milyar TL kredi sağlandı. Tarımı; 318,1 milyar TL ile diğer krediler, 43,5 milyar TL ile gayrimenkul, 19,9 milyar TL ile turizm sektörleri takip etti.
Tarım kredilerindeki bu artış, hem gıda enflasyonu hem de üretim maliyetlerindeki yükseliş nedeniyle çiftçilerin daha fazla finansmana ihtiyaç duymasından kaynaklandı.
Mevduatlar da arttı ama kredi kadar değil
Bankalardaki toplam mevduat miktarı da artmaya devam etti. 2023 yılında 14,2 trilyon TL olan toplam mevduat, 2024’te yüzde 28,6 artışla 18,3 trilyon TL’ye çıktı. Ancak mevduat artışı, kredi hacmindeki artışa kıyasla daha düşük kaldı. Bu da hanehalkı ve işletmelerin borçlanma hızının tasarruf hızından daha yüksek olduğunu gösteriyor.
İller Bankası kredileri ayrı tutuldu
Yerel yönetimlerin altyapı projelerine finansman sağlayan İller Bankası da raporda özel olarak yer aldı. Belediyelere sağladığı kredilerin il bazında dağılımı açıklanmadığı için, İller Bankası'nın verileri toplam olarak aktarıldı. Buna göre, İller Bankası 2024 yılında toplam 75,8 milyar TL kredi kullandırdı. Bu rakam 2023’te 65,1 milyar TL idi.
Genel tablo: Kredi büyüyor, borçluluk yayılıyor
2024’teki tablo, vatandaşın ve işletmelerin artan mali baskılar altında bankalara daha fazla başvurduğunu ortaya koyuyor. Kredi hacmindeki büyüme, ekonomideki durağanlık ve enflasyonist ortamla birlikte değerlendirildiğinde, hanehalkı borçluluğunun önümüzdeki yıllarda daha fazla gündeme geleceğini gösteriyor.
