Antalya’da, emlak vergilerinden oluşturulan kültürel miras fonunun, AKP Antalya İl Yöneticisi Zihni Kilit’in ailesine ait özel mülkün restorasyonu için kullanılması kamuoyunda tepkilere yol açtı. Evrensel yazarı Yusuf Yavuz’un imzasını taşıyan habere göre, Balbey Mahallesi’nde bulunan ve 2018 yılında çıkan yangında zarar gören Kilit Konağı’nın restorasyonu için yaklaşık 14,8 milyon TL kamu kaynağı harcandı.
Kamuya Ait Fon Özel Mülke Aktarıldı
Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı adıyla bilinen ve belediyelerin topladığı emlak vergilerinin yüzde 10’undan oluşan bu özel fon, tarihî yapıların restorasyonu için kullanılmak üzere oluşturuluyor. Ancak fonun bir siyasetçinin ailesine ait konağa tahsis edilmesi, “kamu yararı” ve “hakkaniyet ilkesi” bağlamında yoğun eleştirilerin hedefi oldu.
Kilit Konağı’nda Tartışmalı Restorasyon Süreci
2019 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi ile yapılan 18 yıllık kira sözleşmesi kapsamında, Kilit Konağı’nın restorasyon sorumluluğu tamamen belediyeye bırakıldı. Sözleşmeye göre mülk sahibi hiçbir mali sorumluluk üstlenmedi. Belediyenin ise bu masrafları kendi bütçesinden değil, Kültürel Miras Fonu’ndan karşıladığı öğrenildi.
Proje Dışı Uygulama ve Ödenmeyen 3 Milyon TL
Yusuf Yavuz’un haberinde yer alan teknik bilgilere göre, restorasyon sürecinde kurul onayı bulunmayan “hidrolik kireç bazlı enjeksiyon” uygulandı. Yüklenici firma, bu işlem için 108 ton enjeksiyon yaptığını iddia ederek yaklaşık 3 milyon TL ödeme talep etti. Ancak valilik ile İstanbul Teknik Üniversitesi uzmanlarının hazırladığı raporlarda bu işlemin hem proje dışı hem de teknik olarak mümkün olmadığı saptanınca ödeme yapılmadı.
İhale Bedeli 7 Milyondan 15 Milyona Yükseldi
İlk etapta 7,3 milyon TL olarak belirlenen restorasyon ihalesi, iş artışı ve süre uzatımıyla birlikte yaklaşık 14,8 milyon TL’ye yükseldi. Bu tutarın tamamı, doğrudan kültür varlıklarının korunması amacıyla toplanan kamu fonundan karşılandı. Bu da, Antalya’daki tüm mülk sahiplerinden kesilen emlak vergisi payının özel bir mülk için kullanıldığı anlamına geliyor.
CHP’li Arı: “Belediye Bütçesi Değil, Valilik Fonudur”
Konuya ilişkin açıklama yapan CHP Antalya Milletvekili Cavit Arı, restorasyon masrafının belediye bütçesinden değil, valilik tarafından yönetilen kültürel miras fonundan karşılandığını ifade ederek, bu nedenle belediyenin doğrudan mali yükümlülüğü bulunmadığını söyledi. Ancak uzmanlar, bu fonun da kamusal kaynak olduğuna dikkat çekerek halkın vergilerinden oluştuğunu vurguluyor.
Sözleşme Feshedilemez Miydi?
Restorasyonun, önceki AKP’li belediye yönetiminin yaptığı bir sözleşmeye dayanması eleştirileri hafifletmiyor. Hukukçulara göre, kamu yararı taşımayan ve kişisel çıkar sağlayan bu tür sözleşmeler yeni yönetimlerce feshedilebilir. Nitekim aynı belediye geçmişte banka promosyonlarıyla ilgili sözleşmeleri iptal ederek personele daha avantajlı ödemeler sağlamıştı.
Hakkaniyet İlkesi ve İhlaller
Yönetmelik gereği, katkı payı fonlarının ildeki kültürel değerlerin önceliklerine göre ve “hakkaniyet” ilkesi çerçevesinde kullanılması gerekiyor. Ancak Balbey Mahallesi’nde pek çok tescilli yapı hâlâ yıkık ve onarımsız haldeyken, özel mülkiyetteki bir konağa milyonlarca lira harcanması bu ilkenin ihlal edildiği yorumlarına neden oldu.
Denetim Zafiyeti ve Kurumsal Sorumluluk
Kamu fonlarının kullanımı üzerindeki asıl denetim sorumluluğunun valilikte olduğu belirtiliyor. Hem restorasyon sürecinin takibi hem de teknik uygunluk açısından denetleyici otorite olması gereken valilik makamının yeterli kontrol sağlamadığı, kamu kaynaklarının tartışmalı şekilde harcanmasına zemin hazırladığı öne sürülüyor.
