Ukrayna güvenlik servisi (SBU), Rusya’nın derinliklerindeki hava üslerine yönelik düzenledikleri büyük insansız hava aracı (İHA) saldırısında, A-50 erken uyarı uçakları, Tu-95 ve Tu-22M3 bombardıman uçakları dahil 40’tan fazla stratejik bombardıman uçağının vurulduğunu açıkladı. Saldırının Rusya için maliyetinin yaklaşık 2 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor.
Saldırı Detayları
Belaya hava üssünde görüntüleri paylaşılan saldırıda, Ukrayna’ya ait FPV (birinci şahıs görüşlü) kamikaze dronların kullanıldığı belirtildi. Ukrayna Savunma İstihbaratı tarafından paylaşılan videolarda, modifiye edilmiş kargo kamyonlarının içindeki özel ahşap bölmelerde gizlenen droneların, Rus topraklarına sızdırılması anlatılıyor. Kamyonlar, herhangi bir şüphe uyandırmayan Rus sürücüler tarafından hava üslerine yakın bölgelere kadar taşındı. Ardından tavanları uzaktan kumandayla açılan kamyonlardan çıkan dronelar, stratejik bombardıman uçaklarını başarılı bir şekilde hedef aldı. Ukrayna kaynakları, operasyon için 18 aydır hazırlandıklarını ve yapay zekâ destekli hedef tespit sistemleri kullandıklarını aktarıyor.
FPV Drone Operasyonu
Ukraynalı ekipler, FPV droneları taşıyan kamyonların hareketinden Rusya’nın haberi olmadığına vurgu yapıyor. Dronek kamyonların, İrkutsk, Murmansk, Ryazan ve İvanovo bölgelerindeki askeri havaalanlarına ulaşması ardından saldırı başlatıldı. İrkutsk Bölge Valisi İgor Kobzev, kamikaze dronların uçuşunu ve yoğun duman yükseldiğini gösteren videoyu sosyal medyada paylaşarak, bir askeri birliğe hedef alındığını doğruladı. Murmansk Bölge Valisi Andrey Çibis ise bölgeye gerçekleştirilen İHA saldırısını kabul ederek, hava savunma sistemleri, güvenlik güçleri ve Acil Durum Bakanlığı ekiplerinin olaya müdahale ettiğini belirtti.
Rusya’nın Tepkisi
Rusya Savunma Bakanlığı, Murmansk, Ryazan, İrkutsk ve İvanovo bölgelerindeki askeri havaalanlarına yönelik bu İHA saldırılarını doğruladı. Rus yetkililer, saldırıya uğrayan üslerde hasar tespiti yapıldığını ve kayıpların araştırıldığını açıkladı. SBU’nun “Düşman uçakları Rusya’da toplu halde yanıyor” ifadesiyle duyurduğu iddialar, Moskova nezdinde kayıtsız kalınamayan bir durum olarak değerlendiriliyor. Resmi kaynaklar henüz somut bir kayıp sayısı paylaşmasa da Rus basınında, “Saldırıda önemli ölçüde hasar var” yorumları yer aldı.
Yapılan Açıklamalar
Ukrayna güvenlik servisi, saldırının stratejik bombardıman uçaklarına yönelik yapıldığını vurgulayarak, operasyonun başarıyla tamamlandığını duyurdu. SBU’ya göre, Belaya, Olenya, Ivanovo ve Dyagilevo’daki hava üsleri hedef seçilmiş; Murmansk yakınlarındaki Severomorsk nükleer denizaltı üssünde de büyük patlamalar yaşandığı iddia edildi. Bu üslerde konuşlu uçakların çoğunun nükleer başlıklı füzeler taşıdığı belirtiliyor. Ukrayna tarafı, saldırının Rusya’nın stratejik hava gücüne yönelik tarihsel bir darbe olduğunu ifade ediyor.
Saldırının Maliyeti
Ukrayna kaynakları, Rusya’ya olan zararın 2 milyar doları aştığını tahmin ediyor. Saldırıda vurulan uçakların değeri, bakım ve ikmal maliyetleri ile birlikte hesaplandığında, bölge savunma bütçesine ağır bir yük getirdiği belirtiliyor. SBU, “Bu saldırı, Rusya’nın bombardıman kapasitesini ciddi şekilde zayıflattı” açıklamasını yaptı. Analistler, operasyonun Ukrayna’nın hava savunma kabiliyetlerini ve dron stratejilerini ne kadar geliştirdiğini gösterdiği görüşünde.
Ukrayna’nın Vurduğu Uçak ve Hava Savunmalarının Özellikleri
Tupolev Tu-95
Tupolev Tu-95, Sovyet döneminde tasarlanan ve günümüzde de Rus Hava Kuvvetleri envanterinde yer alan bir stratejik bombardıman uçağıdır. Dört adet Kuznetsov NK-12 turboprop motoru sayesinde saatte 920 kilometre hıza ulaşabilen Tu-95, 13.716 metre irtifaya çıkabilir. Yaklaşık 30 milyon dolarlık maliyetiyle bilinen bu uçak, gelişmiş radar ve navigasyon sistemleriyle uzun menzilli görevler için tercih edilmektedir.
Tupolev Tu-22M
Tu-22M3, düz kanatlı Tu-22 modelinin modernize edilmiş halidir ve yüksek hız kapasiteleriyle öne çıkar. 11,65 metre uzunluğa sahip olan bu füze taşıyıcı uçak, saatte 4 bin kilometre hıza kadar çıkabilmektedir. 1.000 kilogramlık RDX savaş başlığı taşıyabilen Tu-22M3’ün fiyatı yaklaşık 40 milyon dolar olarak değerlendirilir. Bombardıman görevlerinde MAM-L ve KH-22 gibi uzun menzilli silahları kullanma kabiliyetine sahiptir.
A-50 Erken Uyarı Uçağı
A-50, Rusya’nın gözetleme ve komuta kontrol sisteminin bel kemiğini oluşturan bir erken uyarı uçağıdır. 49,59 metre uzunluğunda, 50,5 metre kanat açıklığına sahip bu platform, 15 kişilik mürettebatla görev yapar. 170.000 kilogram maksimum kalkış ağırlığına ulaşabilen A-50’nin yaklaşık maliyeti 350 milyon dolardır. Geniş radar menzili sayesinde hava sahası kontrolü ve erken uyarı görevlerinde kritik rol oynar.
Tu-22 Bombardıman Uçağı
Orijinal Tu-22 modeline ait bilgiler, 42,5 metre uzunluk ve 34,3 metre kanat açıklığı ile dikkat çeker. Dört kişilik mürettebatı bulunan uçak, 5.100 kilometrelik görev menziline sahiptir. Maksimum irtifası 13.106 metreye (43.000 feet) ulaşabilen Tu-22, 126.000 kilogram maksimum kalkış ağırlığına sahip olup, saatte 2.000 kilometre hız yapabilir.
Tupolev Tu-160
Tupolev Tu-160, dünyanın en hızlı stratejik bombardıman uçaklarından biridir. 54,1 metre uzunluğa, 35,6 metre kanat açıklığına sahip bu uçakta dört mürettebat görev yapar. Maksimum kalkış ağırlığı 275.000 kilogram olan Tu-160, Mach 2,05 hıza ulaşarak 15.000 kilometrelik menzile sahiptir. Dört adet Samara NK-321 turbofan motorunun her biri 137 kN itiş gücü üretir. Modernize edilmiş versiyonlarının maliyeti 300 milyon doların üzerinde seyretmektedir.
Kh-22 Füzesi
Kh-22, Tu-22M3 ve Tu-95 platformlarından fırlatılabilen uzun menzilli bir seyir füzesi olarak bilinir. Yaklaşık 11,65 metre uzunluğa ve 300 santimetre kanat genişliğine sahip bu füze, 1.000 kilogramlık yüksek patlayıcı savaş başlığı taşır. Mach 4 hızını aşabilen Kh-22, deniz ve kara hedeflerine karşı kullanılır. Üretim maliyeti uçuş başına 5-10 milyon dolar arasında değişmektedir.
Kh-32 Füzesi
Kh-32, Kh-22’nin geliştirilmiş versiyonudur ve daha uzun menzil ile daha yüksek hız kapasitelerine sahiptir. 40.000 metreye (131.000 feet) kadar seyir irtifası sağlayabilen bu füze, Mach 35–46 aralığında hız yapabilir. 600–1.000 kilometrelik menzili bulunan Kh-32, atalet güdüm sistemiyle başlar, hedefe yaklaşırken aktif radar güdümüne geçer. Yüksek teknoloji ürünü olması nedeniyle bir adet Kh-32 füzesinin maliyeti 10–15 milyon dolar arasında tahmin edilir.
Bu uçak ve füzeler, Rusya’nın stratejik bombardıman kapasitesinin temelini oluşturuyor. Ukrayna’nın kamikaze dronlarla gerçekleştirdiği saldırıda, bahsi geçen platformlardan 40’tan fazlasının vurulduğu iddia ediliyor. Böylece, Rusya’nın envanterindeki en kritik hava gücünün ağır darbe aldığı değerlendiriliyor.
Rusya-Ukrayna Savaşının Dünü, Bugünü
Rusya-Ukrayna savaşının başladığı Şubat 2022’den bu yana her iki taraf da karşılıklı saldırılarda kritik altyapıları hedef aldı. Ukrayna daha önce Rusya’nın Karadeniz filosuna yönelik İHA saldırıları düzenlemiş, liman ve lojistik merkezlerinde hasara yol açmıştı. Bu yeni operasyon ise Rusya’nın derinliklerine sızan kamikaze droneların kullanımında bir ilk olarak değerlendiriliyor. Rusya tarafı ise karşı saldırılarla Ukrayna kentlerindeki enerji santrallerini hedef almaya devam ediyor.
Ukrayna’nın stratejik hava üssü saldırısı, Rusya’nın hava gücünü zayıflatmayı ve moral üstünlüğünü sağlamayı amaçlıyor. Rusya’nın karşılık verme imkanları sınırlı kalırken, bölgedeki askeri dengeler yeniden şekilleniyor. Uzmanlar, dron teknolojilerinin çatışma dinamiklerini değiştirdiğine işaret ederek, benzer operasyonların gelecekte de devam edebileceğini öngörüyor.
