Vergi sisteminde önemli bir değişikliğe gidildi. Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle, taksici, tamirci, kuyumcu ve lokantacı gibi birçok meslek grubunun artık basit usul yerine gerçek usulde vergi ödemesi kararlaştırıldı. Karara göre, büyükşehirlerde nüfusu 30 bini aşan ilçelerde faaliyet gösteren belirli mükellefler, yeni yıldan itibaren gerçek usulde vergilendirilecek. Peki, basit usul ile gerçek usul arasındaki fark ne, avantajları neler? Kimler gerçek usule geçecek? İşte, merak edilen tüm detaylar…
KİMLER GERÇEK USUL VERGİ SİSTEMİNE GEÇECEK?
Türkiye genelinde yaklaşık 3 milyon vergi mükellefi bulunurken, bunların 1 milyona yakını bugüne kadar basit usulde vergi ödüyordu. Yeni düzenlemeyle birlikte bu sistem köklü şekilde değişmiş oldu.
Resmî Gazete’de yer alan düzenlemeye göre, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 51. maddesi kapsamında, büyükşehir statüsündeki illerde nüfusu 30 bini aşan ilçelerde şu işletmeler gerçek usule geçecek:
- Her türlü emtia imalatı yapanlar
- Emtia alım satımıyla uğraşanlar
- İnşaatla ilgili tüm iş kolları
- Motorlu taşıtların bakım ve onarımı
- Lokanta ve benzeri hizmet işletmeleri
- Eğlence ve dinlenme tesisleri
- Şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlar
Yeni uygulamadan özellikle taksiciler, minibüsçüler, tamirciler ve kuyumcular doğrudan etkilenecek. Bu gruplar, artık basit usul yerine gerçek usule tabi olacak ve vergilerini buna göre ödeyecek.
BASİT İLE GERÇEK USUL VERGİNİN ARASINDAKİ FARK NE?
İki vergi yöntemi arasında önemli farklar bulunuyor. Gerçek usule tabi işletmeler; KDV, gelir vergisi, stopaj ve geçici vergi ödemekle yükümlü. Basit usule tabi olanlar ise yalnızca ticari kazançları üzerinden basit usulde vergilendirme yapıyor.
BASİT USUL VERGİNİN AVANTAJLARI NELER?
Basit usulde vergilendirilenlerin çeşitli kolaylıkları bulunuyordu:
Kazançları gelir vergisinden muaftı.
Ticari kazanç üzerinden vergi ödemiyorlardı.
Yıllık gelir vergisi beyannamesi vermiyorlardı.
Defter tutma zorunlulukları yoktu.
Vergi tevkifatı yapılmıyordu.
Geçici vergi beyannamesi vermiyorlardı.
Satışlar KDV’den muaftı.
Vergi levhası alma yükümlülüğü yoktu.
GERÇEK USUL VERGİNİN AVANTAJLARI NELER?
Gerçek usule geçen işletmeler, kazançlarını gerçek tutar üzerinden vergilendirdiği için sistemin daha adil olduğu belirtiliyor. Ayrıntılı kayıt tutma sayesinde işletmeler vergi planlamasını kolaylaştırabiliyor. Ayrıca giderler belgelenerek vergi matrahından düşülebiliyor.
Ancak gider faturalarının eksiksiz gösterilmesi gerekiyor; aksi durumda sahte fatura kapsamında ciddi cezalar söz konusu olabiliyor. Öte yandan işletmenin mali yapısı daha şeffaf izlendiği için kredi ve finansman başvurularında avantaj sağlanabiliyor.
Bununla birlikte, detaylı muhasebe kayıtları daha fazla zaman ve uzman desteği gerektiriyor. Özellikle yüksek ciroya sahip işletmelerde muhasebe maliyetlerinin artabileceği ifade ediliyor.
YENİ VERGİ SİSTEMİ NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Resmî Gazete’de yayımlanan düzenleme, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek. Bu tarihten sonra basit usulde vergi ödeyen birçok esnaf gerçek usule geçmiş olacak.