e-Devlet üzerinden alınan sabıka kaydı belgesinde çoğu zaman “Adli Sicil Kaydı Yoktur” ifadesi yer alıyor. Ancak belgenin detaylı versiyonunda, alt kısımda “Arşiv Kaydınız Bulunmaktadır” şeklinde bir not yer alabiliyor. Bu not, vatandaşın sabıka kaydının resmi olarak silindiğini ama geçmişte bir ceza aldığını işaret ediyor.
Yasal olarak bu kayıtlar ilgili kişinin lehine işlenmiş kabul edilse de, özel sektör firmaları veya bazı kamu kurumları, başvurularda bu ifadeyi gördüğünde süreci durdurabiliyor. Özellikle bankalar, havalimanı işletmeleri, finans kuruluşları, özel güvenlik firmaları ve eğitim kurumları, arşiv kaydı olan kişileri risk grubu olarak değerlendiriyor.
Kayıt silinse bile iz kalıyor: Hukuki karşılığı yok ama pratikte elenme nedeni
Adli Sicil ve Arşiv Yasası'na göre, cezası infaz edilen ve belirli bir süre geçtikten sonra yeniden suç işlemeyen kişilerin sabıka kayıtları sistemden siliniyor. Ancak bu kayıtlar tamamen yok edilmiyor, arşiv sistemine alınıyor. Arşiv kaydı, sadece resmî makamlarca görülebiliyor. Fakat vatandaş kendi e-Devlet hesabından belge oluşturduğunda bu ibare otomatik olarak çıkıyor.
Uzmanlara göre bu ifade, yasal olarak işe alıma engel değil, ancak insan kaynakları departmanları “risk almamak” adına arşiv kaydı olan adayları liste dışı bırakabiliyor. Bu da çoğu zaman adayın farkında bile olmadığı bir neden yüzünden mülakata çağrılmamasına yol açıyor.
Silme başvurusu mümkün ama şartları sınırlı
Arşiv kaydının tamamen silinmesi için Adalet Bakanlığı’na bireysel başvuru yapılabiliyor. Ancak bu başvurular ancak şu durumlarda kabul ediliyor: suça dair beraat kararı alınması, cezanın hukuken geçersiz hale gelmesi veya Anayasa Mahkemesi kararıyla kayıt hakkının ihlal edildiğinin tespiti.
Bunların dışında, “arşiv kaydının görünmesini istemiyorum” gerekçesiyle yapılan başvurular kabul edilmiyor. Bu nedenle, iş başvurularında detaylı sicil kaydı isteniyorsa, vatandaşların belgeyi vermeden önce içeriğini kontrol etmesi gerekiyor.
