Çalışmaya göre, aspartam, sakarin, asesülfam potasyum, eritritol, ksilitol ve sorbitol gibi altı tatlandırıcı, hafıza ve düşünme becerilerini zayıflatıyor ve beynin yaşlanma sürecini yaklaşık 1,5 yıl hızlandırıyor.
Hafıza ve Düşünme Gücünde Zayıflama
Araştırmacılar, tatlandırıcıların beyinde nasıl bir hasar mekanizması oluşturduğunu net olarak açıklayamasalar da, önceki bilimsel bulgular bu maddelerin beyin damarlarında pıhtılaşma riskini artırabileceğini ve enfeksiyonlara zemin hazırlayabileceğini göstermişti. Günümüzde gazlı içeceklerden düşük kalorili tatlılara, yoğurtlardan atıştırmalıklara kadar pek çok üründe kullanılan bu tatlandırıcıların, kilo kontrolü, kan şekeri dengesi ve diş sağlığı için tercih edildiği biliniyor. Ancak araştırmanın sonuçları, sağlık için düşünülen bu tercihin uzun vadede beyin üzerinde yıkıcı etkiler bırakabileceğini gözler önüne serdi.
1,5 Yıl Daha Hızlı Yaşlanma
Çalışmada, yapay tatlandırıcıları yoğun tüketen bireylerin beyinlerinin, hiç tatlandırıcı kullanmayanlara kıyasla 1,5 yıl daha hızlı yaşlandığı tespit edildi. Katılımcıların günlük tüketim miktarının ortalama 190–200 miligram olduğu belirlendi. Bu miktarın, yalnızca bir kutu diyet kola içindeki tatlandırıcı seviyesine denk gelmesi dikkat çekti. Bulgular, beyin yaşlanmasının beslenme alışkanlıklarıyla doğrudan bağlantılı olabileceğini kanıtlar nitelikte.
8 Yıl Süren Kapsamlı Takip
Sonuçları Neurology dergisinde yayımlanan araştırma, 12 bin yetişkinin sekiz yıl boyunca takip edilmesiyle gerçekleştirildi. Katılımcıların yaş ortalamasının 52 olduğu, çoğunun kamu çalışanı olduğu ve Brezilya’nın altı büyük şehrinde yaşadığı belirtildi. Araştırma sürecinde yapılan testler, yapay tatlandırıcı tüketimi arttıkça bilişsel becerilerde zayıflamanın netleştiğini ortaya koydu.
Gençlerde Risk Daha Yüksek
Elde edilen verilere göre, özellikle 60 yaş altındaki bireylerde beyin yaşlanması daha hızlı ilerledi. Diyabet hastalarının da tatlandırıcılardan daha fazla etkilendiği gözlemlendi. Buna karşın ileri yaş grubunda anlamlı bir farklılık bulunmadı. Araştırmacılar, bu durumun yaşlanmayla birlikte gelişen doğal beyin değişimleriyle ilişkili olabileceğini belirtti.
Doğal Şekerler Daha Güvenli Görünüyor
Çalışmada ayrıca bazı süt ürünleri ve meyvelerde doğal olarak bulunan tagatoz tatlandırıcısı da incelendi. Sonuçlar, tagatozun beyin sağlığı üzerinde olumsuz bir etki yaratmadığını gösterdi. Bu bulgu, doğal kaynaklı şekerlerin yapay tatlandırıcılara kıyasla daha güvenli bir alternatif olabileceğini gündeme getirdi.
Bilim insanları, yapay tatlandırıcıların sağlığa etkilerini daha net ortaya koymak için uzun vadeli klinik çalışmalara ihtiyaç duyulduğunu vurguluyor. Ancak mevcut sonuçlar, tatlandırıcıların masum birer alternatif olmaktan ziyade, beyin sağlığını tehdit eden riskli maddeler olabileceğini güçlü şekilde işaret ediyor.
