Maliye Bakanlığı’nın tapuda düşük rayiç bedel gösterenlere yönelik başlattığı incelemeler için kritik süreç başladı. Son beş yıllık işlemleri kapsayan denetimlerde, beyanını gönüllü olarak düzeltmeyenleri ağır yaptırımlar bekliyor. Ödenmeyen vergi aslına ek olarak vergi ziyaı cezası ve %53,25’i bulan gecikme faizi uygulanacak. Yasal sürecin geriye dönük işlemesiyle birlikte, milyonlarca gayrimenkul sahibi için tebligat gönderilmeden inceleme başlatılabiliyor.
Gönüllü düzeltme olmazsa ceza işliyor
Maliye, yapay zekâ destekli taramalarla gerçek satış bedeli ile beyan edilen değer arasındaki farkları tespit ediyor. Eksik beyanda bulunanlara “gönüllü düzeltme” imkânı tanınıyor. Bu yolla beyanını güncelleyenler cezalardan kurtulurken, düzeltme yapmayanlar için katlanarak artan bir borç yükü ortaya çıkıyor. Beş yıl öncesine ait bir işlemde bile ortaya çıkacak eksiklik, yüksek faiz oranıyla ciddi bir meblağa dönüşebiliyor.
İnceleme süreci böyle başlıyor
Geçmişte daha çok inşaat firmalarına odaklanan denetimler, artık bireysel alıcı ve satıcıları da kapsıyor. Özellikle 10 milyon TL’ye satılıp tapuda 2,5 milyon TL gösterilen konutlar gibi bariz farklar, doğrudan incelemeye alınıyor. Çekilen konut kredileri de denetim sürecine dâhil edilerek çapraz kontroller yapılıyor. Bu belgelerle tespit edilen usulsüzlükler için vergi dairesi tarafından işlem başlatılıyor.
Yaptırımlar sadece harçla sınırlı değil
Eksik beyan tespit edildiğinde yalnızca ödenmeyen tapu harcı değil, aynı zamanda vergi ziyaı cezası da kesiliyor. Bunun üzerine yıllık %53,25 oranında gecikme faizi ekleniyor. Bu durum, hem alıcının hem de satıcının ayrı ayrı sorumlu tutulması anlamına geliyor. Ayrıca, düşük komisyon faturası kesen emlakçılar da benzer şekilde cezalı vergi riskiyle karşı karşıya kalıyor. Komisyonun elden alınan kısmı tespit edilirse, geriye dönük tahsilat gündeme gelebiliyor.
Eksik beyan hem alıcıyı hem satıcıyı bağlıyor
Tapu harcı yükümlülüğü, alıcı ve satıcı arasında eşit olarak paylaşıldığı için, ortaya çıkacak her türlü ceza ve faiz her iki tarafı da doğrudan bağlıyor. Uzmanlar, vatandaşların ağır yaptırımlarla karşılaşmamak için gönüllü düzeltme imkânını kullanması gerektiğini vurguluyor. AKP Genel Merkez Yerel Yönetimler Başkanı Mustafa Demir ise düzenlemeyle ilgili, “Vatandaşın sırtına yeni yük bindirmeyeceğiz” açıklamasında bulunsa da, Maliye’nin başlattığı sürecin kararlılıkla devam edeceği belirtiliyor.
