Hazine ve Maliye Bakanlığı, gayrimenkul satışlarında tapuda düşük bedel gösterilmesini önlemek amacıyla yeni bir uygulamayı devreye aldı. Bakanlık, son beş yılın tapu işlemlerini yapay zekâ destekli Mekânsal Veri Analiz Sistemi (MEVA) ile detaylı şekilde incelemeye başladı. Bu sistem sayesinde, tapuda gösterilen satış bedeli ile gerçekte el değiştiren fiyat arasındaki fark tespit edilebilecek.
Gerçeği Gizleyenler Vergi ve Ceza ile Karşı Karşıya
Tapuda satış bedelini düşük gösteren alıcı ve satıcılara, vergisel yükümlülüklerinin yanı sıra ek cezalar uygulanacak. Eksik beyan tespit edilirse, ilgili taraflar vergi aslına ek olarak ziyaı cezası ve yıllık yüzde 53,25 oranında gecikme faizi ödemek zorunda kalacak. Maliye Bakanlığı, bu uygulamanın özellikle son beş yılın işlemlerini kapsadığını ve geriye dönük incelemenin ciddi sonuçlar doğurabileceğini açıkladı.
Gönüllü Düzeltme Yapanlar Ceza Ödemeyecek
Yetkililer, vatandaşlara gönüllü düzeltme fırsatı sunuyor. Bu uygulama kapsamında, geriye dönük olarak hatalı veya eksik beyanda bulunanlar, vergi ve ceza yükümlülüğünden muaf tutulacak. Ancak gönüllü düzeltme yapılmazsa, vergi aslı, ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecek.
Tapu Harcı ve Eksik Beyan Uyarısı
Hürriyet gazetesinden Tuğba Bozkurt'un haberine göre, gayrimenkul satışlarında tapu harcı, toplam satış bedelinin yüzde 4’ü olarak uygulanıyor; bunun yüzde 2’si alıcı, yüzde 2’si satıcı tarafından ödeniyor. Eksik beyan tespit edilmesi hâlinde hem alıcı hem satıcı, eksik ödenen vergiyi ceza ve faizle birlikte ödemek zorunda kalacak.
Ekonomist Muhammet Bayram, mevcut gecikme faizinin yüzde 53,25 olduğunu belirterek, beş yıl öncesine ait eksik ödemelerin "katmerli" cezalarla sonuçlanabileceğini vurguladı. Bayram ayrıca, tapu harcı sorumluluğunun alıcı ve satıcıda olduğunu, ancak emlakçıların da komisyon gelirlerini düşük göstermesi hâlinde cezalı vergi ödemek zorunda kalabileceğini ifade etti.
Bayram, şu örneği verdi: “Komisyon faturası rayiç bedel üzerinden kesilip kalan kısmın elden alındığı durumlarda, bu fark tespit edilirse, vergi geriye dönük olarak tahsil edilecek.” Bu açıklama, emlak sektöründeki tüm taraflar için önemli bir uyarı niteliğinde.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın MEVA sistemi ile hayata geçirdiği denetim mekanizması, gayrimenkul satışlarında şeffaflığı artırmayı ve vergi kayıplarını önlemeyi hedefliyor. Vatandaşlar, tapuda satış bedelini gerçeğe uygun beyan etmenin ve gönüllü düzeltme yapmanın önemini bir kez daha göz önünde bulundurmalı.
