Türk sinemasının yaşayan efsanesi Türkan Şoray, yıllar sonra sessiz bir mücadelesini gün yüzüne çıkardı.
Sinemanın Sultanı, Sessiz Mücadelesini Anlattı
Kreaktivist dergisine verdiği röportajda, ilk kez yönetmenlik koltuğuna oturduğu dönemde karşılaştığı önyargıları anlatan Şoray, dönemin erkek egemen sinema dünyasında yaşadığı zorlukları samimiyetle paylaştı. 1972 yapımı Dönüş filmiyle yönetmenlik kariyerine adım atan usta sanatçı, hem oyuncu hem yönetmen olarak büyük bir sorumluluk üstlenmişti. Ancak bu sürecin perde arkasında, onun varlığını sorgulayan ciddi bir “erkek muhalefeti” vardı.
“Ben Kadın Yönetmenle Çalışmam” Diyenler Oldu
Şoray, ilk yönetmenlik deneyiminde karşılaştığı en somut direnişin, oyuncu Fikret Hakan’dan geldiğini söyledi. Usta oyuncunun, “‘Ben kadın yönetmenle çalışmam’ dediğini” dile getiren Şoray, bu sözleri duyduğunda yaşadığı hayal kırıklığını saklamadı. Sinema dünyasında kadın olarak yer almanın her aşamada zor olduğunu belirten sanatçı, yalnızca oyuncu değil, sektördeki yönetmenlerden de benzer tepkiler aldığını ifade etti.
Özellikle Memduh Ün’ün, gazetelere verdiği röportajlarda kendisi hakkında “Yönetmenlik yapamaz” şeklinde ifadeler kullandığını aktaran Şoray, bu süreçte moralini bozmamaya çalıştığını ve inadına daha çok çalıştığını söyledi.
“Erkek Muhalefetine Rağmen Başardım”
1972 yılında vizyona giren Dönüş filmi, Şoray’ın hem kamera önünde hem arkasında yer aldığı ilk yapım olma özelliği taşıyor. Filmin başrollerinde Kadir İnanır ve Bilal İnci ile birlikte yer alan sanatçı, özellikle Kadir İnanır’ın desteğini önemsediklerini belirtti: “Kadir o zamanlar daha yeni yeni tanınıyordu. Kabul etti, sahneye çıktı. Nasıl oldu bilmiyorum ama oldu,” diyerek sürecin nasıl ilerlediğini anlattı.
“Erkek muhalefetine rağmen yönetmenliği başarırım” diyerek kendine söz verdiğini ve bunu gerçekleştirdiğini söyleyen Şoray, söz konusu mücadeleyi bugünden bakınca bile hâlâ duygusal bir şekilde hatırladığını ifade etti.
“Sinema Sadece Teknik Değil, Duygu da İster”
Röportajın en çarpıcı bölümlerinden biri ise Şoray’ın sinemaya bakış açısıydı. “Sinema evet teknik bir iş ama biraz da duygu durumudur,” diyen sanatçı, bazı sinemacıların dramatik sahneleri ajite edici bulmasını doğru bulmadığını belirtti.
“Hayatta her türlü duygu var. İnsanız, haykırırız, ağlarız, bağırırız, bazen abartırız. Ben de tam tersini düşünürüm, hakkını vermek lazım,” sözleriyle sanat anlayışını ortaya koyan Şoray, sinemada duygunun yeri konusunda samimi ve cesur bir duruş sergiledi.
Kadın Yönetmenler İçin Öncü Oldu
Türkan Şoray’ın bu açıklamaları, sadece geçmişe dair bir itiraf değil, aynı zamanda kadınların sanat dünyasındaki yerini hatırlatma niteliği taşıyor. Onun sessiz mücadelesi, yıllar sonra bile birçok kadın yönetmene ilham olmaya devam ediyor.
