Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ağustos ayında üretici–market fiyatları ile tarımsal girdi maliyetlerinde yaşanan gelişmeleri kamuoyu ile paylaştı. Bayraktar, özellikle üretici ile market arasındaki büyük fiyat farkına ve çiftçilerin giderek ağırlaşan maliyet yüküne dikkat çekerek çözüm çağrısında bulundu.
Ağustosta Fiyatlar 37 Üründen 30’unda Yükseldi
Bayraktar’ın verdiği bilgilere göre, geçtiğimiz ay marketlerde takip edilen 37 üründen 30’unda fiyat artışı gözlendi. Yalnızca 6 üründe düşüş yaşanırken, 1 üründe fiyat değişmedi. En yüksek fiyat artışı yüzde 56 ile yeşil fasulyede oldu. Onu yüzde 55,4 ile kabak, yüzde 39,7 ile salatalık, yüzde 35,8 ile patlıcan ve yüzde 19,2 ile yumurta izledi.
Öte yandan fiyatı gerileyen ürünler arasında yüzde 9 ile kuru soğan ilk sırada yer aldı. Domates yüzde 6,6, patates yüzde 2,7, pirinç yüzde 2,3 ve sivri biber yüzde 1,2 oranında ucuzladı.
Sebze Fiyatlarındaki Artışın Nedeni: Arz Azalması
Bayraktar, özellikle sebzelerdeki fiyat artışının sezon sonuna yaklaşılmasıyla arzın azalmasından kaynaklandığını vurguladı. Yeşil fasulye, kabak, salatalık ve patlıcanda görülen yükselişin en önemli sebebi, tarlalarda ürün miktarının düşmesi oldu.
Meyve tarafında ise Çukurova’da Mayer cinsi erkenci limon üretiminin yoğunlaşmasıyla arzın artması, fiyatlara düşüş olarak yansıdı.
Soğanda Fiyat Maliyetlerin Altına Düştü
Patateste erken çeşitlerin hasadı sona ererken, orta erkenci çeşitler piyasaya girmeye başladı. Yüksek rekolte ve depolama sorunları nedeniyle üretici fiyatları 4,5 liraya kadar geriledi. Kuru soğanda ise arz fazlası nedeniyle fiyatların maliyetin altına indiğini kaydeden Bayraktar, çiftçilerin zarar ettiğini ifade etti.
Bayraktar ayrıca maydanozda artan üretim ve sabit kalan talebin fiyat düşüşünü beraberinde getirdiğini, havuçta ise tüketici ilgisinin azalmasının fiyatları aşağı çektiğini belirtti. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen üretici–market arasındaki fiyat farkının en yüksek yüzde 335,3 ile havuçta yaşandığını açıkladı.
Girdi Maliyetlerindeki Artış Çiftçiyi Zorluyor
Şemsi Bayraktar, yalnızca ürün fiyatlarının değil, tarımsal girdi maliyetlerindeki yükselişin de çiftçiler için büyük bir sorun olduğunun altını çizdi. Ağustos ayında bir önceki aya göre DAP gübresi yüzde 4,3, 20.20.0 gübresi yüzde 6,6, amonyum sülfat yüzde 2,1 ve CAN gübresi yüzde 0,1 oranında arttı. Üre gübresinde ise yüzde 1,5 oranında düşüş kaydedildi.
Yıllık bazda bakıldığında tablo daha da çarpıcı hale geliyor. Üre gübresi yüzde 85,3 ile en yüksek artışı gösterirken, DAP gübresi yüzde 56,9, 20.20.0 gübresi yüzde 51,7, CAN gübresi yüzde 39,3 ve amonyum sülfat gübresi yüzde 33,8 oranında yükseldi.
Çiftçiler Çözüm Bekliyor
Bayraktar, üretici ile market fiyatları arasındaki büyük farkın tüketiciye pahalı ürün, çiftçiye ise düşük gelir olarak yansıdığına dikkat çekti. Tarımsal girdi maliyetlerindeki yükselişin üreticiyi zor durumda bıraktığını vurgulayan Bayraktar, çiftçilerin korunması için etkin önlemler alınması gerektiğini dile getirdi.