Mersin’in bugün bir ticaret devi olan limanı, aslında 19. yüzyılın ortalarında sakin bir balıkçı köyü olarak hayatına başladı. 1841 yılında küçük bir yerleşim yeri olan Mersin, 1850’de bucak ve 1865’te ilçe statüsüne kavuştu. Ancak asıl kırılma noktası, 1860’lı yıllarda iskele inşalarının başlamasıyla yaşandı. 1886 yılında Adana-Mersin demiryolunun açılması, bu küçük kenti bölgenin önemli ticaret merkezlerinden biri haline getirdi. Artan gemi trafiği, yükleme ve boşaltma işlemleri için yeni çözümler gerektirince, önce taş iskeleler, ardından gümrük iskelesi devreye girdi.
Amerikan İç Savaşı’nın tetiklediği pamuk talebi ise Avrupa'nın gözünü Mersin’e çevirdi. Bu gelişmeler, Mersin’in sadece yerel değil, uluslararası bir liman kenti olmasının da önünü açtı.
19. Yüzyılda Mersin Limanı’nın Yapısal Gelişimi
Mersin’deki ilk taş iskelelerin inşasına 1852 yılında başlandı. Bu tarihten itibaren iskele sayısı hızla arttı. 1872’de dört, 1894’te ise altı iskeleye ulaşıldı. Aynı yıl yedinci iskele için Avrupa’dan malzeme siparişi verildi. Bu durum, kentin artık basit bir kıyı kasabasından çok daha fazlası olduğunu gösteriyordu.
Yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Mersin yalnızca Anadolu’nun değil, Doğu Akdeniz’in de önemli bir deniz ticaret noktası haline gelmişti. Ancak gemi trafiğindeki artış, daha kurumsal bir liman yapısını da zorunlu hale getirdi.
Mersin Liman Şirketi ve Modernleşme Adımları
Deniz ticaretinin büyümesi, bir liman yönetim sistemi ihtiyacını doğurdu. 1927’de Mersin Liman Şirketi kuruldu. Mersin, Tarsus, Seyhan ve Ceyhan belediyeleri ile Mersin Ticaret Odası bu yapının temelini oluşturdu. Ancak ekonomik zorluklar ve II. Dünya Savaşı’nın etkileri nedeniyle şirket başarıya ulaşamadı.
1942 yılında şirketin hisseleri devlet tarafından devralındı. Bu gelişme, Mersin Limanı'nın kamusal alana geçişini ve yeniden yapılandırılmasını sağladı. Limanın modern anlamda kurulması ise 1954’te başladı.
1962: Gerçek Anlamda Bir Liman Doğuyor
Limanın modern yapısının inşaatı 3 Mayıs 1954’te başladı. Proje, Hollanda Kraliyet Liman İnşaat Şirketi tarafından yürütüldü. İlk iskele 1958’de tamamlandı. Yardımcı tesisler Türk ortağı Himtaş tarafından kuruldu. Proje toplamda 70 milyon Hollanda florinine mal oldu.
Tüm yapıların tamamlanmasıyla birlikte, Mersin Limanı 1962 yılında resmi olarak faaliyete geçti. Liman, Türkiye’nin denizcilik tarihinde önemli bir yer edindi. İnşaat Mühendisleri Odası’nın hazırladığı “50 Yılda 50 Eser” listesinde de yer aldı.
Özelleştirme Süreci ve Küresel Bir Oyuncuya Dönüşüm
TCDD’ye ait Mersin Limanı’nın işletme hakkı, 2007 yılında 36 yıllığına PSA-Akfen Ortak Girişim Grubu’na devredildi. Bu gelişmeyle birlikte MIP (Mersin International Port) doğdu.
MIP’nin büyüme süreci, 2017 yılında Avustralyalı yatırım fonu IFM’in ortaklığa katılmasıyla daha da hızlandı. Bugün Mersin Limanı, sadece Türkiye’nin değil, Akdeniz havzasının en önemli ticaret merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermeye devam ediyor.
