Emeklilik sonrası iş hayatına geri dönmek isteyenler için çeşitli yasal imkanlar bulunuyor. Ancak bu imkanlar kamu ve özel sektör için aynı değil. Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) uygulaması sayesinde özel sektörde çalışmak isteyen emekliler, maaşlarını kestirmeden çalışabiliyorlar. SGK Başuzmanı İsa Karakaş’a göre bu sistem, özellikle 2008 Ekim öncesi sigortalılığı bulunanları kapsıyor. Buna karşın kamu sektöründe çalışmak isteyen emeklilerin maaşlarını durdurmaları gerekiyor.
Özel sektör çalışanı emeklilere destekli sistem
SGDP, emekli maaşının kesilmeden çalışabilmesi için uygulanıyor. Bu kapsamda, emekli çalışanlar brüt maaşlarının %30’u oranında prim ödüyor. Ancak bunun yalnızca %7,5’i çalışanın maaşından kesiliyor; geri kalan kısmı işveren tarafından karşılanıyor. Böylece emekli hem maaşını alabiliyor hem de aktif çalışarak gelirini artırabiliyor. Sistemin avantajı ise maaşın kesilmemesi ve sosyal güvenlik haklarının devam etmesi.
Kamu kurumlarında görev almak isteyenler maaşını durdurmak zorunda
Kamuda çalışmak isteyen emeklilerin durumunda ise farklı kurallar geçerli. SGDP burada uygulanmadığı için, kamu görevlisi olarak bir pozisyonda çalışan emeklilerin maaşlarını tamamen durdurmaları gerekiyor. Ayrıca bu çalışanlar için tüm sigorta kollarına prim kesintisi uygulanıyor. Ancak bu çalışmalar emekli maaşına herhangi bir katkı sunmuyor. Yani kamuya geçiş yapan emekli, sadece tek bir gelirle hayatına devam etmek zorunda kalıyor.
Bağ-Kur’lu emeklilerde kesinti uygulanmıyor ama katkı da yok
Kendi işini yapan yani Bağ-Kur (4/1-b) kapsamında yer alan emekliler için SGDP gibi bir kesinti söz konusu değil. Bu kişiler hem ticari faaliyetlerini sürdürebiliyor hem de emekli aylıklarını almaya devam edebiliyor. Ancak bu çalışmaların ne mevcut maaşa bir katkısı oluyor ne de ikinci bir emeklilik hakkı doğuruyor. Ayrıca bu süreçte ödenen primler ileride geri alınamıyor. Yani sistem esneklik sağlasa da ekstra avantaj sunmuyor.
Rakamlarla SGDP: Ne kadar kesiliyor, ne kadar kalıyor?
Brüt maaşı 60.000 TL olan bir emekli çalışanın cebinden SGDP kapsamında yalnızca 4.500 TL çıkıyor. Geriye kalan %22,5’lik oranı ise işveren üstleniyor. Buna ek olarak işveren %2,25 kısa vadeli sigorta primi de ödüyor. SGDP ile çalışan emekliler ayrıca iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında sosyal güvenlik yardımlarından yararlanabiliyor. Ancak bu sistemde ödenen primlerin maaşa yansıması veya ileride ek bir ödeme olarak geri dönüşü mümkün değil.