Otobüste Başlayan Sessiz Bir Devrim
Amerikan sivil haklar mücadelesinin sembol isimlerinden biri olan Rosa Parks, 1 Aralık 1955’te Alabama eyaletinin Montgomery kentinde bir şehir içi otobüsüne bindi. O dönemde ırk ayrımcılığı yasalarla destekleniyordu ve siyahlar otobüslerin arka sıralarında oturmak zorundaydı. Bir beyaz yolcuya yer vermesi istendiğinde Rosa Parks bunu reddetti. Bu eylem küçük gibi görünse de ABD tarihini derinden etkileyecek bir kıvılcımı ateşledi.
Polis tarafından gözaltına alınan Parks’ın bu tutumu, sadece bir kişisel direniş değil, yıllarca sürecek bir kitlesel protesto hareketinin başlangıcı oldu. Rosa Parks’ın tutuklanmasının ardından genç bir papaz olan Dr. Martin Luther King Jr. liderliğinde Montgomery Otobüs Boykotu başlatıldı. Bu boykot tam 381 gün sürdü ve sonunda ABD Yüksek Mahkemesi, şehir içi otobüslerde ırk ayrımcılığını anayasaya aykırı buldu.
Rosa Parks Kimdir?
1913 yılında Alabama’da doğan Rosa Parks, terzi olarak çalışıyordu ve Afro-Amerikan toplumunun içinde aktif bir sivil haklar savunucusuydu. Parks, eylemi öncesinde bile Ulusal Renkli İnsanların Gelişimi Derneği (NAACP) üyesiydi ve özellikle siyahların oy hakkı, eğitim eşitliği ve adaletsizliklerle mücadele konularında bilinçliydi.
Obama İçin Bir İlham Kaynağı
Rosa Parks’ın etkisi yalnızca dönemin Amerika’sında sınırlı kalmadı. Yıllar sonra ABD tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri daha yaşandı: 2008 yılında Barack Obama, ülkenin ilk siyah başkanı seçildi. Obama, bu başarıyı sağlayan yolların Rosa Parks gibi direnişçilerin cesaretiyle döşendiğini defalarca vurguladı.
Obama, 2013 yılında Rosa Parks'ın hayatını kaybedişinin 8. yıldönümünde yaptığı bir paylaşımda, “Rosa Parks, oturmayı seçtiği için biz bugün ayaktayız” diyerek onun mücadelesinin kendi yolculuğuna olan etkisini ifade etti. Başkanlığı döneminde, Rosa Parks’ın sivil direnişini Amerikan tarihinin bir onur simgesi olarak nitelendirdi.
Parks’ın Mirası Bugün Hala Yaşıyor
Rosa Parks, 2005 yılında 92 yaşında hayatını kaybetti. Ancak arkasında bıraktığı mücadele ruhu hâlâ milyonlarca insan için yol gösterici olmaya devam ediyor. 2000’li yıllarda Black Lives Matter (Siyahların Hayatı Değerlidir) hareketi gibi pek çok yeni direniş dalgası, Rosa Parks’ın 70 yıl önceki sessiz ama güçlü eyleminden ilham alıyor.
Parks, yalnızca Amerika’da değil, dünyada da sivil itaatsizlik ve barışçıl direnişin simgelerinden biri olarak anılmaya devam ediyor. Onun hikayesi, bir insanın küçük gibi görünen bir kararının bile nasıl büyük bir değişim yaratabileceğinin canlı kanıtı olarak hafızalardaki yerini koruyor.
