Yaşamın doğası, değişimle iç içedir. Bazen bu değişimlerin en sarsıcı olanları da en çok sevdiğimiz yerden gelir: İlişkilerimizden. Bir ilişkinin sonlandırılması ya da bir evliliğin sona ermesi, çoğu zaman sadece iki kişinin yollarını ayırması değildir. Aynı zamanda hayallerin, planların, kimliklerin ve hatta aidiyet duygusunun da yeniden şekillenmesi anlamına gelir. Bu dönüşüm, doğası gereği zordur. Fakat tam da bu noktada devreye giren bir kavram vardır:
Psikolojik Sağlamlık
Psikolojik sağlamlık, yaşadığımız olumsuzluklara rağmen ayakta kalabilme, esneyebilme ve yeniden toparlanabilme kapasitemizdir. Ayrılık ya da boşanma gibi yoğun duygular barındıran süreçlerde, insanın bu kapasitesine temas edebilmesi hayati öneme sahiptir.
Bir Kaybın Yasını Tutmak
Her ayrılık, az ya da çok bir "yas süreci" içerir. Sevdiğimiz birinin fiziksel olarak değilse de duygusal ya da sembolik olarak yaşamımızdan çıkması, bir tür kayıptır. Bu kayıp karşısında üzüntü, öfke, inkâr, suçluluk, çaresizlik gibi pek çok duyguyu deneyimleyebiliriz. Bu duyguların hepsi normaldir. Hatta bazen insan bu duyguları bastırmaya çalıştıkça, içsel çatışmaları daha da derinleşebilir.
Danışanlarıma hep söylediğim bir şey vardır: "İyileşmek için önce hissetmemiz gerekir." Kırıldığımız, hayal kırıklığına uğradığımız, belki de aldatıldığımız bir ilişkiden sonra güçlü görünmeye çalışmak kadar, duygularımıza izin vermek de cesaret ister. Psikolojik dayanıklılık, her şeyi kontrol altında tutmak değil, duygularımızla kalabilmeyi öğrenmektir.
Kimliğin Yeniden İnşası
Uzun süreli ilişkilerde ya da evlilikte kişi, kimliğini zamanla "biz" üzerinden tanımlar. "Ben" yerine "biz"in ağırlıklı olduğu bir yapı oluşur. Ayrılık sonrası bu yapının dağılması, kişide kimlik karmaşasına yol açabilir. "Ben kimim?" "Yalnız kalınca ne yaparım?" gibi sorular zihni meşgul etmeye başlar. İşte bu sorgulama dönemi, aslında dayanıklılığın geliştiği ve insanın kendine yeniden temas ettiği bir fırsat alanıdır.
Bu dönemde insanın kendine yönelmesi, ne istediğini, neye ihtiyaç duyduğunu yeniden keşfetmesi önemlidir. Bu, bazen çok sancılı ama bir o kadar da dönüştürücü olabilir. Terapötik çalışmalarda sıklıkla görüyoruz ki, boşanma sonrası kendini daha net tanımaya başlayan insanların hayat doyumu zaman içinde artabiliyor.
Destek Almanın Gücü
Ayrılık ve boşanma, yalnız başa çıkılması gereken süreçler değildir. Destek sistemlerinin (aile, arkadaş, profesyonel destek) varlığı, kişinin duygusal yükünü hafifletir. Fakat burada önemli bir ayrımı yapmak gerekir: Destek görmek ile yönlendirilmek aynı şey değildir. Kimi zaman çevremiz iyi niyetle olsa da bizi yargılayabilir, "hemen toparlanmalısın" ya da "çocuğun için güçlü olmalısın" gibi baskılar yaratabilir.
Bu noktada bir uzmandan, yani bir terapistten destek almak, insanın süreci daha sağlıklı geçirmesine yardımcı olabilir. Terapide kişi, hislerini anlamlandırabilir, düşünce kalıplarını fark edebilir ve kendi içsel gücünü keşfedebilir. Boşanma sonrası psikolojik destek almak, bir zayıflık değil; tam tersine, kendine verilen bir değerdir.
Yeni Başlangıçlara Alan Açmak
Psikolojik dayanıklılığın bir diğer boyutu da umudu kaybetmemektir. Evet, bir dönem sona ermiştir. Fakat bu, yaşamın da sona erdiği anlamına gelmez. Aksine, yeniden başlamak için bir fırsat doğmuştur. Yeni bir iş, yeni bir şehir, yeni bir hobi ya da en basitiyle sabah kahveni kiminle içeceğini artık kendin seçmek… Bunlar, küçük ama güçlü adımlardır.
Zamanla yaşadığınız ilişkinin size kattıklarını (veya götürdüklerini) daha net görmeye başlarsınız. Belki de bu ilişki sizi daha güçlü, daha farkında ve daha kendinize yakın bir bireye dönüştürmüştür. Psikolojik dayanıklılık, tam da bu noktada kendini gösterir: Kaybın ardından öğrenilen, güçlenilen ve yeniden ayağa kalkılan noktada.
Sonuç Olarak
Her ayrılık ya da boşanma kendi içinde zorluklar barındırsa da, bu süreçten daha dirençli ve farkındalıklı çıkmak mümkündür. Unutulmamalıdır ki, duygular geçicidir ama kendinize kattıklarınız kalıcı olabilir. Ve en önemlisi: Her son, yeni bir başlangıcın habercisidir.
