Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Temmuz ayı tarımsal girdi maliyetleri ile üretici-market fiyat farklarını değerlendirdi. Bayraktar, özellikle gübre ve mazot fiyatlarında süren artışların, Mersin gibi tarım yoğun bölgelerde üretimi ciddi biçimde zorladığını vurguladı.
Bayraktar, İran–İsrail savaşının etkisiyle Haziran ayında %40’a kadar artan gübre fiyatlarının ateşkese rağmen Temmuz ayında da yükselmeye devam ettiğini ifade ederek, “DAP gübresi %10,4, kompoze gübre %8, amonyum sülfat %2, kalsiyum amonyum nitrat %1 oranında arttı. Geçen ay %40 zamlanan ÜRE gübresi ise sadece %1,5 düştü” dedi.
Yıllık artışlara da dikkat çeken Bayraktar, ÜRE gübresinin %90, DAP gübresinin %55, kompoze gübrenin %46, kalsiyum amonyum nitratın %40 ve amonyum sülfatın %32 oranında zamlandığını kaydetti.
Mazot ve Yem Fiyatları da Arttı
Tarımın diğer önemli girdilerinden olan mazotun aylık bazda %9,3, yıllık bazda ise %23,4 oranında arttığını açıklayan Bayraktar, hayvancılıkta kullanılan besi yeminde yıllık %34, süt yeminde ise %31’lik artış yaşandığını belirtti.
Bayraktar, “Gübre kullanımı verimlilik için vazgeçilmezdir. Bu nedenle çiftçilerimizin bu girdilere erişimi devlet destekleriyle kolaylaştırılmalı, aksi hâlde gıda arzında riskler yaşanabilir” diye konuştu.
Üretici–Market Fiyat Farkı Uçurum Gibi
Temmuz ayında üretici ve market fiyatları arasındaki en büyük farkın %613,8 ile karpuzda yaşandığını vurgulayan Bayraktar, şu detayları paylaştı:
- Karpuz üreticide 1,18 TL iken markette 8,42 TL’ye satıldı.
- Patlıcan %295,8 farkla 7,50 TL’den 29,68 TL’ye ulaştı.
- Salatalık %275,3, yeşil soğan %247,6, havuç %242,8 farkla tüketiciye ulaştı.
“Limon hem üretici hem de markette en çok zamlanan ürün oldu” diyen Bayraktar, limondaki fiyat artışının üreticide %55,6, markette ise %37,8 olduğunu belirtti.
Marketlerde En Çok Kabak Ucuzladı
Temmuz ayında markette en çok ucuzlayan ürün %42,6 ile kabak olurken; onu %39,8 ile karpuz, %31,5 ile patates, %24,6 ile kuru soğan ve %19,5 ile yeşil soğan takip etti.
Fiyatı en çok artan ürünlerin başında ise %37,8 ile limon, ardından %14,3 ile yumurta, %12,8 ile elma geldi. Kuru incir ve mısırözü yağı da sırasıyla %5 ve %3 oranında zamlandı.
Üretici Cephesinde Dikkat Çeken Değişimler
Üretici fiyatlarında Temmuz ayında 10 üründe artış, 14 üründe düşüş yaşandı. Bayraktar’ın aktardığına göre:
- En fazla fiyat düşüşü %41,2 ile yeşil soğanda görüldü.
- Karpuz %41, patates %39,1, patlıcan %38,5 ve kabak %38,3 oranında ucuzladı.
- En fazla fiyat artışı ise %55,6 ile limonda gerçekleşti.
- Yeşil mercimek %29,6, sivri biber %27,5, yumurta %17,8, kırmızı mercimek %13,1 zamlandı.
Bayraktar’dan Uyarı ve Çağrı
Rekoltenin düşük olması, depolama kaynaklı fireler ve talep değişimlerinin fiyatları etkilediğini belirten Bayraktar, çiftçinin girdi maliyetleriyle baş edemez hâle geldiğini belirtti. “Tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için acil destek politikaları gerekiyor” diyerek yetkililere çağrıda bulundu.