Anlatacağım öykü Çin kırsalındaki Huaxi köyünde geçiyor…
Ve hikâyenin tek kahramanı var adı: Wu Renbao…
Wu, 1957’ de Komünist Parti tarafından köy sekreteri olarak atanıyor.
Wu, sosyalizm modeli olarak tanımlasa da girişimciliğin öne çıktığı işe soyunuyor. Kolektif tarım üretimi amaçlı organize ettiği Huaxi sakinleri haftanın 7 günü gece gündüz ‘Huaxi'nin üzerindeki gökler Komünist partinin gökleridir, Huaxi ülkesi sosyalizmin ülkesidir’ marşları eşliğinde alın teri döküyor, ekip biçiyorlar…
1990’ larda hızlanan Çin’ in dünyaya açılması ve batılı ülkelerce küresel fabrika olarak seçilmesi Wu’ ya ilham veriyor…
Köylüleri ortak ettiği şirketin (sonradan grubun şirket sayısı 12’ yi bulacak) öncülüğünde tekstilden çeliğe çok sayıda fabrika kurulmaya başlanarak farklı bir boyuta geçiyor Huaxi köyü ve köy sakinleri..
600 nüfusa sahip köy zaman içinde 2 bin sakine ulaşırken dışarıdan da 20 bin insana istihdam sağlamaya başlıyor…
2000’ lerin başında köylülerin ortak olduğu şirketlerden oluşan grup yurt dışından ithal ettiği ham maddeleri işleyerek 40 ülkeye başta çelik olmak üzere çeşitli ürünleri ihraç eden milyarlarca dolarlık ciroya sahip deve dönüşüyor…
Wu, kurulan şirketlere ortak ettiği köy sakinlerinin elde edilen yıllık kazançtan yüzde 20 temettü almasını ön gören modelle o çılgın yıllarda Huaxi’ yi dünya sosyalistlerinin örnek alacağı hayalleri süsleyen görünüme sokuyor…
2004’ e gelindiğinde köyde yaşayan herkesin akarsu ve yeşil kuşakla çevrili villası, arabası, ortak şirketin dağıttığı temettüleri yatırdığı milyon Yuan’ lık banka hesapları sadece Çin’ in değil tüm dünyanın ilgisini çekiyor… (2004 yılında her Huaxi sakininin bankada 250 bin dolara tekabül eden yaklaşık 1,8 milyon Yuan mevduatı var)
Çevresinin tanımıyla Huaxi’ nin usta planlamacısı sıfatWu Renbao, köy halkının evden işe giderken yağmurda ıslanmaması için devasa kapalı yürüyüş yolları ağını inşa ettirmekle kalmıyor, yürüyüş yolunun kemerleri üzerine, köy sakinleri ve çalışanların ahlaklı sosyalist yaşam sürmesine yardımcı olmak için tasarlanmış Çin edebiyatı ve mitolojisinden alınan eğitici hikâyeler koyduruyordu…
Köydeki fabrikalarda çalışanların yıllık maaşı o dönem yaklaşık 25 bin dolara yaklaşmıştı ki, Çin kırsal kesiminde çalışanların 42 katı, kent ortalamalarının 13 katı bir gelir söz konusuydu..
O kadar ki aynı dönem yılda 2 milyon turist yaratılan mucizeyi yerinde görmeye köye koşuyordu…
Ancak Wu sistemi kurarken köyü kontrol edecek tüm önlemleri almayı da ihmal etmiyordu
Örneğin Çin’ de özellikle de kırsal alanda hayal bile edemeyeceğiniz 2,3 katlı villanızı dilediğinizde satamıyorsunuz, bankada milyonluk hesabınız var ama para çekmeniz Wu’ nun başında olduğu yönetimin iznine bağlıydı…
Sağlık ve eğitim bedava ama köyde bar, kulüp, hatta internet kafe bile yok ve bu tür yerlere köy sakininin gitmesi olanaksız…
Evden fabrikaya, fabrikadan eve bir döngüye sıkışmış yaşam…
Kendisine ‘erken yatıp, erken kalkmayı, kendisine sadece çalışmayı düstur edinmiş’ lider tüm köyün de yaşamını aynı çerçevede sürdürmesini istiyordu…
Refah içinde yüzerken köy sakinleri ayaklarına pranga anlamına gelen uygulamaları dert etmiyordu…
O günlerde mikrofon uzatılan köy sakini kadın şunları söyleyecekti:
“Eğer köyü terk ederseniz hemen hemen her şeyi kaybedersiniz. Eviniz, paranız, sosyal haklarınız… İyi de Çin'in, hatta dünyanın en iyi yerinde yaşıyorken, neden ayrılmak isteyesiniz ki?
Giysi, yiyecek ve diğer temel şeyler konusunda endişelenmemize gerek yok. Şu anda aradığımız şey daha büyük hayallerimizi gerçekleştirmek. Bence buradaki hayatlarımız Şanghay ve benzeri büyük şehirlerdeki insanların hayatları kadar güzel olabilir."
1990’ lardan başlayıp 2000’ li yıllarda hızlanan ve tüm dünyaya artan üretim dalgasıyla kazanılan büyük paralar sosyalist model kisvesi altında bir Wu imparatorluğuna akmaya başlıyor…
Gökdelenleri, 5 yıldızlı oteli, uçağıyla ünlenen 80 fabrikaya sahip 12 şirket ve zaman içinde aile yakınlarının ağırlıkta olduğu bir yapı…
Borsaya açılan şirketler ve bankaların vermek için yarıştığı krediler 2008’ de zirveye taşıyordu Huaxi’ yi…
Gökdelen derken abartmıyorum; Dünyanın en yüksek 15 binası içinde yer alacak şekilde projelendirilen 330 metre uzunluğundaki Longxi International Hotel’ in de yer aldığı devasa inşaat o yıl başladı…
Ancak aynı yıl Wu’ nun Huaxi’ de kurduğu imparatorluğun lokomotifi ve en büyük faaliyet alanı olan çelik sektörü ABD’ de başlayıp dünyayı etkisi altına alan büyük konut krizden ağır biçimde etkilenmeye başladı…
Kurulan çark sürekli üretim gerektiriyordu ancak o güne kadar talebe yetişmekte zorlanan çelik fabrikaları artık ihracata değil stoka çalışıyordu…
Aşırı stokların eritilememesi bir süre sonra bankalara olan kredi borçlarının geri ödemesi bir yana faizleri ödemekte bile zorlanmalarına yol açtı…
Zenginliğin sembolü gökdelen ve ultra lüks otel gibi hiçbir fizibiliteye dayanmayan hesapsız yatırımların işletme giderleri bile o kadar fazlaydı ki, otelin hizmete açılmasının ardından konaklayacak yabancı bulunamayınca köy sakinleri geçmiş yıl kazançlarının bir bölümüne mahsup karşılığı otelde ‘misafir!’ edildiler.
Çöküşün ayak sesleri 2008’ de başlasa da asıl yıkım 4 oğlunu şirketin yönetimine yerleştiren ve köy sakinleriyle çıktığı yolun sonunda kurduğu imparatorluğu "tek bir aile tarafından yönetilen feodal bir dünya" haline dönüştüren Wu’ nun 2013’te ölümü ardından geldi…
Yoktan var ettiği Huaxi mucizesi nedeniyle 1989,1995’ te Çin komünist Partisinin ‘Ulusal İşçi Modeli’ ödülüne layık görülen,
6,7, 8. Dönem Ulusal Halk Kongrelerine Millletvekili, ÇKP Ulusal Konseyinin 10, 11 ve 17. Kongrelerine delege olarak katılan Wu Renbao; 2013’ te gösteri uçuşu yapan uçaklar eşliğinde son yolculuğuna çıkarılırken, Huaxi Köyü parti sekreteri ve Huaxi Grubu CEO'su olarak yerine geçen oğlu Wu Xie'en dönemi başka makale konusu…
